Πρόσφατα δημοσιεύθηκαν τρεις μελέτες παρέχοντας νέα δεδομένα αναφορικά με την προέλευση της πανδημίας COVID-19. Οι μελέτες ανασκοπούνται στο επιστημονικό περιοδικό nature. H βιβλιογραφία ανασκοπείται από τους Καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριο Παρασκευή (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Θεοκλή Ζαούτη (Καθηγητής Παιδιατρικής και Πρόεδρος ΕΟΔΥ) και Θάνο Δημόπουλο (Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Στις αρχές Ιανουαρίου 2020, η αγορά Huanan θεωρήθηκε ως η πιθανή αρχική εστία διασποράς, επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι που είχαν μολυνθεί από COVID-19 εκείνη την περίοδο είχαν βρεθεί στην αγορά πριν να εμφανίσουν συμπτώματα. Για τη διερεύνηση της υπόθεσης, έγινε συλλογή δειγμάτων από πληθώρα ζώων που πωλούνταν εκεί καθώς και περιβαλλοντικά δείγματα όπως από επιφάνειες κλουβιών, πάγκους πωλητών και αποχετεύσεις, με σκοπό να ταυτοποιηθεί η πιθανή πηγή του παθογόνου. Τα αποτελέσματα της μελέτης που δημοσιεύθηκαν τον Μάρτιο υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) έδειξαν ότι τα 200 δείγματα που συλλέχθηκαν από ζώα ήταν αρνητικά, αλλά ότι περίπου 1.000 περιβαλλοντικά δείγματα από πάγκους και άλλα σημεία της αγοράς βρέθηκαν θετικά!

Στην πρώτη μελέτη ερευνητών από την Κίνα, με τη συνεργασία του CDC της Κίνας ανέλυσε τη γενετικό υλικό από τα δείγματα που ελήφθησαν από την αγορά της Huanan. Η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι γενετικές αλληλουχίες SARS-CoV-2 από την αγορά είναι σχεδόν ταυτόσημες με αυτές που απομονώθηκαν από τους ανθρώπους. Επίσης επιβεβαίωσαν ότι οι δύο ομάδες (lineages A και B) που ταυτοποιήθηκαν στα πρώτα στάδια της πανδημίας, ανιχνεύθηκαν επίσης σε δείγματα της αγοράς. Σύμφωνα με τον Dr Ray Yip, επιδημιολόγο και πρώην διευθυντή του CDC της Κίνας, η μελέτη αυτή επιβεβαιώνει  ότι η αγορά Huanan έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διασπορά του ιού.

Σύμφωνα με τη μελέτη, το νοτιοδυτικό τμήμα της αγοράς της Huanan, αποτελεί το πιθανό επίκεντρο της διασποράς του κορωνοϊού. Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τις τοποθεσίες των θετικών δειγμάτων που συλλέχθηκαν στην αγορά, καθώς και πληροφορίες αναφορικά με το περιβάλλοντα χώρο των σημείων απ’ όπου συλλέχθηκαν τα θετικά δείγματα. Ένα σημαντικό εύρημα είναι η χαρτογράφηση πέντε θετικών δειγμάτων από την αγορά σε έναν πάγκο που πουλούσε ζωντανά ζώα και, πιο συγκεκριμένα, σε ένα μεταλλικό κλουβί, και καρότσια που χρησιμοποιούνταν για τη μετακίνηση ζώων καθώς και σε ένα μηχάνημα που χρησιμοποιείται για την αφαίρεση φτερών από πουλιά. Επίσης, στα λύματα από την αγορά ανιχνεύθηκε SARS-CoV-2.

Στην δεύτερη μελέτη, αναφέρεται ότι οι  δύο ομάδες Α και Β του SARS-CoV-2 είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους ώστε να έχουν εξελιχθεί στους ανθρώπους. Ως εκ τούτου, πιθανολογείται ότι έχουν προέλθει από ανεξάρτητες μεταδόσεις από ζώα στους ανθρώπους κατά την ίδια χρονική περίοδο.

Σύμφωνα με τον ιολόγο Dr Worobey, όλα τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η διασπορά ξεκίνησε από την αγορά και είναι εξαιρετικά απίθανο ότι οι δύο ομάδες (lineages A και Β) του ιού να έχουν προέλθει από εργαστήριο και στη συνέχεια τα άτομα που μολύνθηκαν να βρέθηκαν κατά σύμπτωση στην αγορά. Ο Dr Munster θεωρεί ότι δεν είναι βέβαιο ότι οι δύο ομάδες έχουν προέλθει από ανεξάρτητα γεγονότα μετάδοσης, επειδή ο ιός θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό σε ένα άτομο με ανοσοκαταστολή. 

Οι μελέτες αυτές είναι σημαντικές και ρίχνουν φως στην πιθανή προέλευση του ιού που θεωρείται η αγορά της Huanan. Επίσης είναι σημαντικό για τη δημόσια υγεία να διευκρινιστεί η ακριβής προέλευση του ιού καθώς και οι πρακτικές που οδήγησαν στις μολύνσεις έτσι ώστε να αποφευχθούν παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον