Πριν λίγες ημέρες ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Υγείας ότι, μετά την εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ανανεώνεται το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, συστήνοντας τον εμβολιασμό κατά των ιών των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) τόσο στα κορίτσια όσο και στα αγόρια για τις ηλικίες 9-18 ετών. Η σημαντική αλλαγή είναι ότι θα υπάρχει συμπερίληψη, ασφαλιστική κάλυψη και δωρεάν παροχή του εμβολίου και για αγόρια της ηλικίας αυτής.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Αθανάσιος Μίχος (Καθηγητής Παιδιατρικής - Λοιμωξιολογίας), Δημήτριος Χαϊδόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Γυναικολογικής Ογκολογίας), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής - Αιματολογίας - Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) παρουσιάζουν σχετικά στοιχεία και επισημαίνουν τη σημασία της αλλαγής αυτής.

Οι ιοί των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) είναι μια ομάδα ιών με περισσότερους από 150 υπότυπους, που μεταδίδονται μέσω δερματικής επαφής. Είναι γνωστό ότι 40 υπότυποι μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση της γεννητικής περιοχής και περίπου 20 είναι δυνητικά ογκογόνοι. Σχεδόν όλα τα σεξουαλικώς ενεργά άτομα θα έρθουν σε επαφή με έναν HPV ιό. Οι ιοί αυτοί παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό μεταδοτικότητας, με αποτέλεσμα περίπου 80% των κοριτσιών και των αγοριών να παρουσιάζουν μόλυνση σύντομα μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών. Σε περίπου 5-10% των μολύνσεων θα υπάρξει εμμένουσα λοίμωξη, που μπορεί  να οδηγήσει στην εκδήλωση κακοήθειας.

Οι ογκογόνοι υπότυποι προκαλούν συχνά νεοπλάσματα της γεννητικής περιοχής, όπως καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και του αιδοίου στις γυναίκες, καρκίνο του πέους και του πρωκτού στους άνδρες. Επιπλέον, οι ογκογόνοι ΗPV τύποι σχετίζονται και με καρκίνο του στοματοφάρυγγα που αυξάνει σε συχνότητα τις τελευταίες 10ετίες στον αναπτυγμένο κόσμο. Η πιο συχνή κλινική εκδήλωση των μη ογκογόνων HPV τύπων είναι τα γεννητικά κονδυλώματα, το συχνότερο σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, με θεραπεία που μπορεί να είναι επίπονη, καθώς υποτροπιάζουν προκαλώντας ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα σε νέους ανθρώπους. 

Ο εμβολιασμός για πρόληψη λοίμωξης από ΗPV ιούς ξεκίνησε πριν από 16 χρόνια και φαίνονται πλέον τα σημαντικά αποτελέσματά του. Σε χώρες όπου εφαρμόστηκε μαζικός εμβολιασμός στην εφηβική ηλικία, όπως στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία, η μείωση των γεννητικών κονδυλωμάτων είναι εντυπωσιακή και αφορά >90% του γενικού πληθυσμού. Οι έφηβες που εμβολιάστηκαν παρουσίασαν μηδενικά ποσοστά προκαρκινικών βλαβών και HPV σχετιζόμενων καρκίνων.

Πριν από 2 χρόνια το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία ξεκίνησαν τον εμβολιασμό και στα αγόρια, ενώ την ίδια τακτική ακολουθούν σταδιακά και άλλες χώρες. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι στην Ελλάδα 30%-40% μόνο των εφήβων κοριτσιών εμβολιάζεται, παρότι υπάρχει η δωρεάν ασφαλιστική παροχή εδώ και αρκετά χρόνια. Μάλιστα τα ποσοστά μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Με την ευκαιρία της ένταξης και των αγοριών στο πρόγραμμα εμβολιασμού θα πρέπει να τονίσουμε στους γονείς τη σημασία πρόληψης της λοίμωξης από HPV. Ο εμβολιασμός είναι ασφαλής και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην πρόληψη εμφάνισης κονδυλωμάτων και καρκίνου για τους νέους ανθρώπους.

Συμπερασματικά, είναι γνωστή η ογκογόνος δράση των ιών  HPV  και στα δύο φύλα και αδιαμφισβήτητο το όφελος του εμβολιασμού. Η σύσταση και η δωρεάν χορήγηση του εμβολίου HPV και στα αγόρια αναμένεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα και να συμβάλει καθοριστικά στον επιδιωκόμενο στόχο της εξάλειψης των HPV εξαρτώμενων μορφών καρκίνου.