Τα διαθέσιμα εγκεκριμένα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην επαγωγή αντισωματικών αποκρίσεων έναντι του ιού (χυμική ανοσία) που ακολούθως παρέχουν προστασία έναντι της COVID-19. Ωστόσο, ασθενείς με ανοσολογική ανεπάρκεια των Β-λεμφοκυττάρων παρουσιάζουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό έναντι του SARS-CoV-2. Μια εναλλακτική προσέγγιση είναι δυνητικά η επαγωγή ισχυρών Τ-ανοσολογικών αποκρίσεων μετά τον εμβολιασμό (κυτταρική ανοσία). 

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα μιας μελέτης φάσης 1 σχετικά με την ασφάλεια και την ανοσογονικότητα ενός πολυ-πεπτιδικού εμβολίου έναντι της COVID-19 σε ασθενείς με καρκίνο και ανοσολογική ανεπάρκεια που οφείλεται είτε στο νόσημα είτε στη θεραπεία. Τα στοιχεία παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο που πραγματοποιήθηκε 8-13 Απριλίου 2022 στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ. 

Το νέο εμβόλιο υπό αξιολόγηση (CoVac-1) είναι ένα πεπτιδικό εμβόλιο, δηλαδή τα πρωτεϊνικά στοιχεία του ιού (6 διαφορετικά αντιγόνα) ενύονται απευθείας στον οργανισμό, σε αντίθεση με τα εμβόλια mRNA που περιέχουν τη γενετική πληροφορία για την κωδικοποίηση της πρωτεΐνης ακίδας (spike) του ιού. Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν στη μελέτη 14 ασθενείς με ανεπάρκεια των Β-λεμφοκυττάρων, εκ των οποίων οι 12 είχαν διαγνωσθεί με λευχαιμία ή λέμφωμα. Οι ασθενείς έλαβαν μια άπαξ δόση του πολυ-πεπτιδικού εμβολίου CoVac-1 και παρακολουθήθηκαν για διάστημα 6 μηνών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 64% των ασθενών είχαν προηγουμένως εμβολιαστεί με κάποιο από τα εγκεκριμένα εμβόλια έναντι του SARS-CoV-2 χωρίς ικανοποιητική παραγωγή αντισωμάτων έναντι του ιού. 

Στις 14 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, το 71% των ασθενών εμφάνισε ειδική ανοσολογική απάντηση διαμεσολαβούμενη από Τ-λεμφοκύτταρα έναντι του ιού. Στις 28 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, το 93% των ασθενών εμφάνισαν Τ-λεμφοκυτταρική αντίδραση έναντι του ιού. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ισχύς των Τ-κυτταρικών απαντήσεων μετά τον εμβολιασμό με το CoVac-1 ήταν ανώτερη από τις Τ-κυτταρικές απαντήσεις μετά τον εμβολιασμό με εμβόλια mRNA σε ασθενείς με ανεπάρκεια Β-λεμφοκυττάρων. Με βάση τα ενθαρρυντικά προκαταρκτικά αποτελέσματα, σχεδιάζεται μια μελέτη φάσης 3 ώστε να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια του εμβολίου CoVac-1 σε μεγαλύτερο πληθυσμό ασθενών και να αξιολογηθεί η προστασία που μπορεί να παρέχει το νέο εμβόλιο έναντι σοβαρής νόσου COVID-19 σε ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια των Β-λεμφοκυττάρων.