Σε μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό The Lancet Infectious Diseases, ερευνητές από το Imperial College στο Λονδίνο προσπάθησαν να ποσοτικοποιήσουν με τη χρήση δεδομένων και μαθηματικών μοντέλων τον παγκόσμιο αντίκτυπο του πρώτου έτους των προγραμμάτων εμβολιασμού έναντι COVID-19. Κατέληξαν ότι οι εμβολιασμοί απέτρεψαν 20 εκατομμύρια θανάτους από COVID-19 παγκοσμίως στο πρώτο έτος.

Οι Καθηγητές της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Λίνα Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής-Αιματολογίας-Ογκολογίας και Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης αυτής. 

Από την ημέρα που χορηγήθηκε το πρώτο εμβόλιο έναντι COVID-19 εκτός κλινικών δοκιμών στις 8 Δεκεμβρίου 2020, σχεδόν 66% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση εμβολίου. Μάλιστα, η πρωτοβουλία για παγκόσμια πρόσβαση στα εμβόλια διευκόλυνε τη χορήγησή τους και σε χώρες με χαμηλότερο εισόδημα. 

Η μελέτη αυτή χρησιμοποίησε επίσημα στοιχεία, ή εκτιμήσεις όταν δεν υπήρχαν επίσημα στοιχεία, για τους θανάτους λόγω COVID-19 καθώς και για τους συνολικούς υπερβολικούς θανάτους σε κάθε χώρα. Η υπερβολική θνησιμότητα (excess mortality) είναι η διαφορά μεταξύ του συνολικού αριθμού των ανθρώπων που αποβίωσαν από όλες τις αιτίες και του αριθμού των αναμενόμενων θανάτων με βάση προηγούμενα δεδομένα. Σε πολλές χώρες τα στοιχεία αυτά παρέχουν την πιο αξιόπιστη εικόνα των θανάτων από COVID-19. 

Οι ερευνητές μοντελοποίησαν με μαθηματικά εργαλεία την εξάπλωση της νόσου σε 185 χώρες μεταξύ Δεκεμβρίου 2020 και Δεκεμβρίου 2021. Οι αναλύσεις συγκρίθηκαν με ένα υποθετικό εναλλακτικό σενάριο στο οποίο δεν χορηγήθηκε εμβόλιο. Διαπιστώθηκε ότι με τα εμβόλια 19,8 εκατομμύρια θάνατοι αποφεύχθηκαν. Ήταν αναμενόμενος ο μεγάλος αριθμός, αλλά η αποφυγή 20 περίπου εκατομμυρίων θανάτων με τον εμβολιασμό κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους ξεπερνάει τις προβλέψεις, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης. Μάλιστα, πολλοί περισσότεροι θάνατοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί εάν η πρόσβαση στα εμβόλια ήταν πιο ισότιμη παγκοσμίως. Σχεδόν 600.000 επιπλέον θάνατοι, δηλαδή 1 στους 5 θανάτους από COVID-19 σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί εάν είχε επιτευχθεί ο παγκόσμιος στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για εμβολιασμό του 40% του πληθυσμού κάθε χώρας μέχρι το τέλος του 2021, σύμφωνα με την έρευνα.

Η μελέτη αυτή αποδεικνύει τη μεγάλη σημασία των εμβολιασμών έναντι του κορωνοϊού. Πράγματι, η επιστήμη σε σύντομο χρονικό διάστημα έκανε το χρέος της και παρέδωσε στην κοινωνία ένα σημαντικό «όπλο» για την αντιμετώπιση της πανδημίας.