ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER ΤΗΣ PROSLIPSIS.GR
Μάθετε πρώτοι τα νέα ...

  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
 

 
Βάλτε Αγγελία      Δείτε Αγγελίες      Newsletters       
  Επικοινωνία     
 
 
 
 
 
 
 
 

 
  Μεταπτυχιακά - Διδακτορικά Επιστροφή    
Έγκριση Μεταπτυχιακού: Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδροπονία

Αθήνα 9.5.2015, 20:02

Την λειτουργία Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής του ΤΕΙ Πελοποννήσου με τίτλο «Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδροπονία | Master in Controlled Environment Agriculture – Soilless Culture», κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2015 - 2016 μέχρι 2020 - 2021, ενέκρινε ο Πρόεδρος του Ιδρύματος.

* Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της απόφασης.



Αριθ. 723 (2)
Έγκριση λειτουργίας ΠΜΣ του Τμήματος Τεχνολόγων
Γεωπόνων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και
Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής του ΤΕΙ Πε−
λοποννήσου με τίτλο «Γεωργία Ελεγχομένου Περι−
βάλλοντος − Υδροπονία / Master in Controlled Envi−
ronment Agriculture – Soilless Culture».

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις του Ν. 3685/2008 (ΦΕΚ 148 τ.Α΄) και
ιδίως το άρθρο 6, «Θεσμικό πλαίσιο για τις μεταπτυ−
χιακές σπουδές» όπως τροποποιήθηκαν με τις δια−
τάξεις του άρθρου 24 του Ν. 3696/2008 (ΦΕΚ 177 Α΄/
τ.Α΄/25.8.2008), του άρθρου 27 του Ν. 3794/2009 (ΦΕΚ 156
Α΄/τ.Α΄/4.9.2009) και του άρθρου 37, παρ. 5 του Ν. 3848/
2010 (ΦΕΚ 71 τ.Α΄). Proslipsis.gr
2. Τις διατάξεις του άρθρου 80 παρ. 11α του Ν. 4009/
2011 (ΦΕΚ 195 τ.Α΄) «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της
ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίησης των ανω−
τάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων», όπως τροποποιήθηκε
με τις διατάξεις του άρθρου 47, παρ. γ΄ του Ν. 4025/2011
(ΦΕΚ 228 Α΄), του άρθρου 5, παρ. 8 του Ν. 4076/2012
(ΦΕΚ 159/Α΄).
3. Τις διατάξεις του άρθρου 34, παρ. 2 του Ν. 4115/2013
(ΦΕΚ 24/Α΄) και του άρθρου 34 του Ν. 4301/2014 (ΦΕΚ
223/τ.Α΄).
4. Τις διατάξεις του Ν. 3374/2005 (ΦΕΚ 189/τ.Α΄/2−8−2005)
«Διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση,
Σύστημα μεταφοράς και συσσώρευσης πιστωτικών μο−
νάδων – Παράρτημα Διπλώματος».
5. Την υπ’ αριθ. 7/26−11−2012 απόφαση του Συμβουλίου
Διοίκησης του ΤΕΙ−Κ (ΦΕΚ 589/τ.Υ.Ο.Δ.Δ./31−12−2012) και
την υπ’ αριθ. υπουργική απόφαση 2701/Ε5/09−01−2013
Διαπιστωτική Πράξη εκλογής Προέδρου του ΤΕΙ−Κ.
6. Το Π.δ. 91/2013 (ΦΕΚ 131/τ.Α΄/05−6−2013) «Μετονο−
μασία του Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας σε Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου –
Μετονομασία Σχολής – Μετονομασία Τμημάτων – Συγ−
χώνευση Τμημάτων − Κατάργηση Παραρτήματος και
Τμημάτων – Ίδρυση Σχολής – Συγκρότηση Σχολών του
Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου. Proslipsis.gr
7. Το απόσπασμα πρακτικού της Γενικής Συνέλευσης
Ειδικής Σύνθεσης του τμήματος Τεχνολόγων Γεωπό−
νων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολο−
γίας Τροφίμων και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου
(αριθμ. 1/9−7−2014).
8. Το απόσπασμα πρακτικού της Συνέλευσης Ειδικής
Σύνθεσης του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου (αριθμ. 2/17−7−2014).
9. Tα υπ’ αριθ 1376/11−7−2012 και 1413/17−6−2013 έγγραφα
της ΑΔΙΠ από τα οποία προκύπτει ότι έχει ολοκληρωθεί
η εξωτερική αξιολόγηση των Τμημάτων Φυτικής Παρα−
γωγής και Βιολογικών Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών
και Ανθοκομίας του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου.
10. Το γεγονός ότι δεν έχει εγκριθεί ο Οργανισμός
του Ιδρύματος.
11. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της απόφασης
αυτής δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού
Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:
Εγκρίνουμε τη λειτουργία του Μεταπτυχιακού Προ−
γράμματος Σπουδών του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπό−
νων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογί−
ας Τροφίμων και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου με
τίτλο «Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδροπο−
νία / Masterin Controlled Environment Agriculture – Soilless
Culture», ως ακολούθως:

Άρθρο 1. Γενικές διατάξεις
Το Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων της Σχολής Τε−
χνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και
Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου οργανώνει και λει−
τουργεί από το εαρινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους
2015−2016 Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.)
με τίτλο: «Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδρο−
πονία / Masterin Controlled Environment Agriculture – Soil−
less Culture» σύμφωνα με τις διατάξεις της εισηγήσεως
αυτής και τις διατάξεις του Ν. 3685/2008 (Α΄ 148), όπως
έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Άρθρο 2. Αντικείμενο – Σκοπός
Αντικείμενο του Π.Μ.Σ. «Γεωργία Ελεγχομένου Πε−
ριβάλλοντος − Υδροπονία / Master in Controlled Envi−
ronment Agriculture – Soilless Culture» είναι η παροχή
υψηλού επιπέδου εξειδικεύσεως στην εφαρμογή των 
τεχνολογιών ελέγχου των συνθηκών αναπτύξεως των
φυτών μέσω θεωρητικών μαθημάτων και πρακτικής
εφαρμογής στις υψηλής τεχνολογίας εγκαταστάσεις
του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου. Στόχος του Π.Μ.Σ είναι η αντα−
πόκριση των εκπαιδευομένων στις τρέχουσες ή στις
μελλοντικές ανάγκες αλλά και στις τεκμηριωμένες ερευ−
νητικές επιλογές, καθώς και η ελκυστικότητα για τους
πτυχιούχους άλλων ισοτίμων τριτοβαθμίων ιδρυμάτων.
Σκοπός του Π.Μ.Σ είναι η εκπαίδευση και δημιουρ−
γία αποφοίτων με υψηλή κατάρτιση στον τομέα της
Γεωργίας Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδροπονίας,
με υψηλό διεπιστημονικό υπόβαθρο και ειδίκευση στη
γεωπονική επιστήμη και τεχνολογία, ο εφοδιασμός τους
με την απαραίτητη γνώση και εμπειρία και η παροχή
της δυνατότητας για την επαγγελματική και ακαδημα−
ϊκή δραστηριότητά τους σε εθνικό αλλά και σε διεθνές
περιβάλλον.
Σκοπιμότητα−Βιωσιμότητα
Η Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος (ΓΕΠ) απο−
τελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς τομείς ανα−
πτύξεως της ελληνικής γεωργίας στο ανταγωνιστικό
περιβάλλον των Ευρωπαϊκών χωρών. Η καλλιέργεια για
την παραγωγή προϊόντων αλλά και πολλαπλασιαστικού
υλικού ανθοκηπευτικών, αρωματικών και φαρμακευτικών
φυτών σε ελεγχόμενο περιβάλλον είναι ένα από τα πλέ−
ον εντατικά παραγωγικά συστήματα όπου μέσω διαφό−
ρων τεχνολογιών, επιτυγχάνεται ο καλύτερος έλεγχος
και η βελτιστοποίηση των καλλιεργητικών πρακτικών.
Η Γ.Ε.Π ουσιαστικά περικλείει την εφαρμογή της
τροποποιήσεως του μεγαλύτερου τμήματος των πα−
ραμέτρων του φυσικού περιβάλλοντος με σκοπό την
ελεγχόμενη παραγωγή ποιοτικών προϊόντων υψηλής
προστιθέμενης αξίας. Ο πλήρης ή ο μερικός έλεγχος
των συνθηκών έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη πα−
ραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας, με τον πλέον
αποδοτικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο.
Η τροποποίηση αυτή μπορεί να περιλαμβάνει το αέριο
αλλά και το υπόγειο περιβάλλον των φυτών όπως πχ η
θερμοκρασία, ο φωτισμός, η σχετική υγρασία, το CO2
η θρέψη, το υπόστρωμα, κλπ. Το αποτέλεσμα είναι η
παράταση του βιολογικού κύκλου και η δυνατότητα
της αναπτύξεως των φυτών σε εποχές που δεν μπο−
ρούν να καλλιεργηθούν σε συνθήκες ανοικτού αγρού. Η
Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος συνδυάζει εφαρ−
μογές σε διάφορα τεχνολογικά επίπεδα και πρότυπα
καλλιέργειας που ποικίλουν, ξεκινώντας από τα απλά
χαμηλά σκέπαστρα και τα δικτυοκήπια, έως τα πλήρως
αυτοματοποιημένα θερμοκήπια βιομηχανικού τύπου. Η
παροχή γνώσεων θα είναι σε όλα τα πεδία εφαρμογών
της γεωπονικής επιστήμης και τεχνολογίας από τα χα−
μηλότερα (χαμηλού κόστους) στα υψηλότερα (υψηλού
κόστους), δεδομένης της ιδιαιτερότητας των ελληνικών
συνθηκών και αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα του Με−
σογειακού περιβάλλοντος.
Αναφορικά με το διεθνές περιβάλλον, η Ελλάδα υστε−
ρεί σημαντικά σε θερμοκηπιακές μονάδες όλων των
τύπων συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένω−
σης με παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες, κατέχοντας
την 6η θέση με ποσοστό 4%. Δεδομένων των προβλη−
μάτων του αυξημένου κόστους παραγωγής (κυρίως του
ενεργειακού) των χωρών της Β. Ευρώπης, η Ελλάδα ως
Μεσογειακή χώρα εμφανίζει συγκριτικό πλεονέκτημα,
ενώ από περιβαλλοντικής απόψεως οι μονάδες ελεγχο−
μένου περιβάλλοντος παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλό−
τερο ενεργειακό αποτύπωμα ανά μονάδα παραγομένου
προϊόντος. Με βάση αυτές τις παραμέτρους, η χώρα
μας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σ’ αυτόν
τον τομέα και η ύπαρξη εξειδικευμένων επιστημόνων
θα είναι απαραίτητη.
Σε τοπικό περιβάλλον, η Πελοπόννησος κατέχει ση−
μαντική θέση στις καλλιέργειες υπό κάλυψη της χώρας
μας, καταλαμβάνοντας από πλευράς θερμοκηπιακών
εκτάσεων την 2η θέση (22%) μετά την Κρήτη (38%).
Επίσης, η δυτική Πελοπόννησος αποτελεί μια από τις
κύριες περιοχές παραγωγής πρώιμου καρπουζιού σε
χαμηλά σκέπαστρα (περίπου 9.500−10.000 στρέμματα),
ενώ η προοπτική της χρήσεως αυτής της τεχνικής επε−
κτείνεται ταχύτατα και σε άλλα λαχανικά στα οποία
επιζητείται πρωιμότητα όπως η πατάτα, το πεπόνι,
κλπ. Η θέση του ΤΕΙ Πελοποννήσου ως του μοναδικού
γεωπονικού τριτοβάθμιου ιδρύματος στην περιφέρεια
Πελοποννήσου, σηματοδοτεί τον εξέχοντα ρόλο που
μπορεί να διαδραματίσει στην περαιτέρω εξειδίκευση
στην γεωπονική επιστήμη και τεχνολογία.
Εναρμόνιση με την στρατηγική της Περιφέρειας Πε−
λοποννήσου
Η διαμόρφωση της Περιφερειακής Στρατηγικής για
την ‘’Έξυπνη Εξειδίκευση’’ της Περιφέρειας Πελοπον−
νήσου για την νέα προγραμματική περίοδο 2014−2020,
προτάσσει ως σημαντική επενδυτική προτεραιότητα τον
τομέα των Θερμοκηπιακών Καλλιεργειών.
Δραστηριότητες του ΤΕΙ Πελοποννήσου στον τομέα
της Γεωργίας Ελεγχομένου Περιβάλλοντος
• Σεμινάρια
o Στο ΤΕΙ Πελοποννήσου από το 2012 έχει ξεκινήσει
η πραγματοποίηση κύκλων σεμιναρίων εκπαιδεύσεως
στην τεχνική των υδροπονικών καλλιεργειών. Τα σε−
μινάρια αυτά τα έχουν παρακολουθήσει περίπου 100
άνθρωποι (αγρότες, γεωπόνοι αλλά και απλοί πολίτες)
απ’ όλη την Ελλάδα. Τα σεμινάρια αυτά έχουν σημει−
ώσει επιτυχία πετυχαίνοντας αφ’ ενός τον οικονομικό
και αφ’ ετέρου τον επικοινωνιακό τους στόχο. Έχει ήδη
δημιουργηθεί αρχείο με δεκάδες ενδιαφερομένους με
τους οποίους υπάρχει τακτική επικοινωνία.
• Συμμετοχή σε αγροτικές εκθέσεις
o Η Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Πελοπον−
νήσου έχει καθιερώσει την παρουσία της στην Αγροτική
Έκθεση της Θεσσαλονίκης (Agrotica) με δυο επιτυχη−
μένες παρουσίες το 2012 και το 2014. Ένα από τα κε−
ντρικά θεματικά στοιχεία της Agrotica του 2014 ήταν η
παρουσίαση υδροπονικών συστημάτων, η οποία ήταν
αποτέλεσμα της συνδιοργανώσεως ΔΕΘ−HELEXPO και
ΤΕΙ Πελοποννήσου.
• Ερευνητικές εργασίες
- Ένα αρκετά μεγάλο τμήμα των ερευνητικών εργα−
σιών που εκπονούνται στο ΤΕΙ Πελοποννήσου κατά τα
τελευταία χρόνια, αφορούν τον τομέα της Γεωργίας
Ελεγχομένου Περιβάλλοντος.
Μετά από ενδελεχή μελέτη Π.Μ.Σ άλλων τριτοβαθμίων
ιδρυμάτων διαπιστώθηκε ότι το συγκεκριμένο αντικεί−
μενο δεν καλύπτεται.
Το προτεινόμενο μεταπτυχιακό πρόγραμμα θα καλύ−
πτει τις κάτωθι εφαρμογές:
1. Εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας
• Πλήρως αυτοματοποιημένες θερμοκηπιακές μονά−
δες “βιομηχανικού τύπου”.
- Κεντρική μονάδα αυτοματισμών
- Δυναμική ρύθμιση των παραγόντων αναπτύξεως
των φυτών,
- Μικρό ποσοστό στην Ελλάδα με αυξητικές τάσεις
2. Εφαρμογές χαμηλής τεχνολογίας
• Μερικώς εξοπλισμένες θερμοκηπιακές μονάδες με
συστήματα ελέγχου του περιβάλλοντος.
- Μερικός έλεγχος παραγόντων του περιβάλλοντος,
μικροί αυτοματισμοί, o Το μεγαλύτερο ποσοστό των ελληνικών 
θερμοκηπίων
3. Εφαρμογές απλής τροποποιήσεως του περιβάλ−
λοντος
• Παραδοσιακά θερμοκήπια χωρίς εξοπλισμό διαφό−
ρων προδιαγραφών
- απλή τροποποίηση του περιβάλλοντος (πχ θερμο−
κήπια φράουλας, φυλλωδών λαχανικών).
• Χαμηλά σκέπαστρα
o σημαντική πρωίμιση
o αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.
• Δικτυοκήπια
- νέα τεχνολογία με αυξητική τάση εφαρμογής ιδι−
αίτερα σε περιοχές με παρατεταμένες υψηλές θερμο−
κρασίες.
- υψηλή παραγωγή κατά τους καλοκαιρινούς μήνες
4. Υδροπονία
Στην Γεωργία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος η ανά−
πτυξη των φυτών μπορεί να γίνει είτε στο έδαφος, είτε
κυρίως μέσω των υδροπονικών μεθόδων.Σε ότι αφορά
τους τρόπους καλλιέργειας, στο Π.Μ.Σ δίνεται ιδιαίτε−
ρη έμφαση στις υδροπονικές μεθόδους, δεδομένου ότι
μέσω αυτών επιτυγχάνεται ο καλύτερος έλεγχος και η
αριστοποίηση των καλλιεργητικών πρακτικών. Η επιτυ−
χία της εφαρμογής των τεχνολογιών αυτών απαιτεί την
αλλαγή της φιλοσοφίας προσεγγίσεως της τεχνικής της
καλλιέργειας και μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας
σοβαρής και εξειδικευμένης εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Τοποθετώντας την υδροπονία στον παγκόσμιο χάρτη,
στην βόρεια Ευρώπη και στην Ισπανία το σύνολο σχε−
δόν των καρποδοτικών λαχανικών παράγεται μέσω της
υδροπονίας, στον Καναδά το αρμόδιο υπουργείο εκτιμά
ότι σε λίγα χρόνια θα παράγεται υδροπονικά το 100%
των αναγκών της χώρας σε λαχανικά, στην Αυστραλία
η υδροπονία ήδη καλύπτει το 20% της συνολικής αξίας
των παραγόμενων λαχανικών και το 90% των φυλλω−
δών. Στην Ελλάδα το 10% περίπου των θερμοκηπιακών
μονάδων χρησιμοποιούν τις υδροπονικές μεθόδους καλ−
λιέργειας, ενώ οι τάσεις είναι αυξητικές.

Άρθρο 3. Μεταπτυχιακοί τίτλοι
Το Π.Μ.Σ. του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων της Σχο−
λής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων
και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου θα απονέμει Με−
ταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) με τίτλο: «Γεωρ−
γία Ελεγχομένου Περιβάλλοντος − Υδροπονία / Masterin
Controlled Environment Agriculture – Soilless Culture».

Άρθρο 4. Κατηγορίες πτυχιούχων
Στο Π.Μ.Σ. θα γίνονται δεκτοί μετά από επιλογή πτυχι−
ούχοι από όλα τα Τμήματα Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι. της
ημεδαπής ή των ομοταγών αναγνωρισμένων ιδρυμάτων
της αλλοδαπής το αντικείμενο σπουδών των οποίων
είναι συναφές με το ευρύτερο γνωστικό αντικείμενο
της επιστήμης και τεχνολογίας της Γεωπονίας, όπως
ενδεικτικά πτυχιούχοι από τα Τμήματα Επιστήμης Φυτι−
κής Παραγωγής, Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης,
Βιοτεχνολογίας, Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής
του Ανθρώπου, Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωρ−
γικής Μηχανικής, Φυτικής Παραγωγής, Θερμοκηπιακών
Καλλιεργειών και Ανθοκομίας, Βιολογικής Γεωργίας.

Άρθρο 5. Χρονική Διάρκεια
Η χρονική διάρκεια για την απονομή του Μεταπτυ−
χιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) προτείνεται
να ορισθεί στα τέσσερα (4) εξάμηνα σπουδών, εκ των
οποίων το τέταρτο θα διατίθεται αποκλειστικά για την
εκπόνηση της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας.

Άρθρο 6. Πρόγραμμα Μαθημάτων
Κατά τη διάρκεια των σπουδών, οι μεταπτυχιακοί φοι−
τητές θα υποχρεούνται σε παρακολούθηση και επιτυχή
εξέταση των μεταπτυχιακών μαθημάτων και σε εκπόνη−
ση μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας.
Το Π.Μ.Σ. θα είναι πλήρους φοιτήσεως και οι μετα−
πτυχιακοί φοιτητές θα πρέπει να παρακολουθήσουν
συνολικά δεκαπέντε (15) μαθήματα. Κάθε μεταπτυχιακός
φοιτητής θα υποχρεούται να παρακολουθήσει και να
εξετασθεί επιτυχώς σε μαθήματα που αντιστοιχούν σε
τριάντα (30) πιστωτικές μονάδες ανά εξάμηνο σπουδών.
Κάθε μάθημα θα αντιστοιχεί σε (έξι) 6 πιστωτικές μο−
νάδες. Επίσης, θα πρέπει να συγγράψουν μεταπτυχιακή
διπλωματική εργασία, η οποία θα αντιστοιχεί σε τριάντα
(30) πιστωτικές μονάδες.
Η γλώσσα διδασκαλίας θα είναι η Ελληνική ή/ και η
Αγγλική.
Εξαμηνιαία Μεταπτυχιακά μαθήματα στο πρόγραμμα
πλήρους φοιτήσεως
Α' Εξάμηνο
α/α - Μάθημα - Πιστωτικές Μονάδες (ECTS)
1. Κατασκευαστικά Στοιχεία Μονάδων Ελεγχόμενου Περιβάλλοντος 
(Structural components of greenhouse con−
trolled environment systems) 6
2. Φυσιολογία Καταπονήσεων (Stress physiology) 6
3. Θρέψη φυτών σε συνθήκες ελεγχομένου περιβάλλοντος 
(Plant nutrition under greenhouse controlled environ−
ment) 6
4. Ολοκληρωμένη διαχείριση εχθρών και ασθενειών σε ελεγχόμενο 
περιβάλλον (Integrated pest management under greenhouse 
controlled environment) 6
5. Υδροπονικά συστήματα (Hydroponic systems) 6
Σύνολο: 30
Β' Εξάμηνο
α/α - Μάθημα - Πιστωτικές Μονάδες (ECTS)
6. Καλλιέργειες εδάφους σε ελεγχόμενο περιβάλλον 
(Soil cultures under controlled environment) 6
7. Υδροπονικές καλλιέργειες λαχανικών
(Vegetable hydroponic production) 6
8. Υδροπονικές καλλιέργειες ανθοκομικών, αρωματικών, 
φαρμακευτικών φυτών (Hydroponic production of flori−
culture, aromatic and medicinal plants) 6
9. Αναπτυξιακή Βιολογία Φυτών (Developmental plant biology) 6
10. Μικρομετεωρολογία−Τεχνητό Περιβάλλον σε μονάδες
ελεγχόμενου περιβάλλοντος (Greenhouse controlled
environment) 6
Σύνολο: 30
Γ' Εξάμηνο
α/α - Μάθημα - Πιστωτικές Μονάδες (ECTS)
11. Οικονομοτεχνική ανάλυση σε μονάδες ελεγχόμενου 
περιβάλλοντος (Technical and economic analysis in greenhouse 
controlled environment) 6
12. Μεθοδολογίες αναλύσεων (Methods of plant nutrients analysis) 6
13. Παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού σε ελεγχόμενο περιβάλλον
(Plant propagation production under greenhouse controlled 
environment) 6
14. Μετασυλλεκτική Τεχνολογία−Ποιότητα (Postharvest Technology) 6
15. Διαχείριση της ενέργειας και των πόρων σε μονάδες ελεγχόμενου πε−
ριβάλλοντος (Energy and resource management in greenhouses) 6
Σύνολο: 30
Δ' Εξάμηνο
α/α - Μάθημα - Πιστωτικές Μονάδες (ECTS)
16 Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία
(Master thesis) 30
Σύνολο: 30
Περιεχόμενο των μαθημάτων:
1. Κατασκευαστικά στοιχεία Μονάδων Ελεγχομένου
Περιβάλλοντος
Ο κύριος στόχος του μαθήματος θα είναι να εισάγει
τους εκπαιδευομένους στις μεθόδους που είναι σχετι−
κές με τις ειδικές κατασκευές των μονάδων ελεγχο−
μένου περιβάλλοντος. Τα θέματα που θα συζητηθούν
είναι:χρησιμοποιούμενα υλικά, ιδιότητες, αντοχή υλικών,
διάρκεια ζωής, προστασία υλικών κατασκευής, φορτία
κατασκευών. Ηλιακή ακτινοβολία σε ελεγχόμενο περι−
βάλλον (ανάκλαση, περατότητα, διάχυση, ποιότητα φω−
τός). Τροποποίηση συνθηκών (θερμοκρασίας, υγρασίας,
CO2). ισοζύγιο ενέργειας και ισοζύγιο νερού.
2. Φυσιολογία καταπονήσεων
Το μάθημα αυτό θα αναπτύσσει στους εκπαιδευομέ−
νους ένα υπόβαθρο γνώσεων σε ότι αφορά τις επιπτώ−
σεις των παραγόντων καταπονήσεως των φυτών, αλλά
και τις αντιδράσεις τους ώστε να τις αντιμετωπίσουν. Οι
εφαρμογές θα σχετίζονται με τις καλλιέργειες σε ελεγ−
χόμενο περιβάλλον, τις καλλιέργειες των κυττάρων και
των ιστών τους in vitro και την αξιοποίηση των χημικών
ενώσεων που παράγουν. Η απόκτηση αυτού του υποβά−
θρου θα επιτρέπει την αποφυγή ή την αξιοποίηση των
καταπονήσεων προς ποιοτικό και παραγωγικό όφελος.
3. Θρέψη− Λίπανση Φυτών σε συνθήκες ελεγχομένου
περιβάλλοντος
Αυτό το μάθημα στοχεύει στο να καλύψει τις γνώσεις
που απαιτούνται για την διαχείριση της θρέψης και λί−
πανσης των φυτών που αναπτύσσονται σε ελεγχόμενο
περιβάλλον. Ειδικότερα, θα παρέχονται γνώσεις για την
κατάρτιση της συνθέσεως των θρεπτικών διαλυμάτων
σε υδροπονικά συστήματα (κλειστά και ανοικτά), αλλά
και σε καλλιέργειες στο έδαφος. Επίσης, θα καλύπτο−
νται και ειδικοί τομείς της θρέψης που αναφέρονται
στην διάγνωση και αντιμετώπιση των φυσιολογικών
διαταραχών των φυτών που καλλιεργούνται σε ελεγ−
χόμενο περιβάλλον.
4. Ολοκληρωμένη Διαχείριση εχθρών και ασθενειών
σε ελεγχόμενο περιβάλλον
Το μάθημα στοχεύει στο να γίνουν κατανοητές οι
ιδιαιτερότητες των χειρισμών διαχειρίσεως πληθυσμών
επιβλαβών οργανισμών των καλλιεργειών, οι οποίες εν−
δείκνυνται για την αντιμετώπισή τους, υπό ελεγχόμενες
συνθήκες. Θα μελετάται η επίδραση των παραγόντων
του ελεγχομένου περιβάλλοντος στην ανάπτυξη των
επιβλαβών οργανισμών και στην αποτελεσματικότητα
των φυσικών εχθρών τους. Επίσης, θα γίνεται διερεύ−
νηση των δυνατοτήτων επιλογής των κατά περίπτωση
καταλληλότερων βιολογικών, χημικών, και άλλων μέσων,
αντιμετωπίσεως των προσβολών.
5. Υδροπονικά συστήματα
Κατά την διάρκεια του μαθήματος αυτού οι εκπαι−
δευόμενοι θα αποκτήσουν γνώσεις και θα παρακολου−
θήσουν την λειτουργία συστημάτων των καλλιεργειών
εκτός εδάφους τα οποία χρησιμοποιούνται σε εμπορι−
κή και ερευνητική κλίμακα. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει
εκπαίδευση πάνω σε ανοικτά και κλειστά υδροπονικά
συστήματα, καθώς και στα περισσότερα συστήματα που
βρίσκουν εφαρμογή σε εμπορική κλίμακα για την πα−
ραγωγή ανθοκηπευτικών ή πολλαπλασιαστικού υλικού
(στερεά υποστρώματα, NFT, επίπλευση, αεροπονία, επι−
δαπέδιος υδροπονία, κλπ). Τα περισσότερα από αυτά τα
συστήματα είναι εγκατεστημένα στο ΤΕΙ Πελοποννήσου.
6. Καλλιέργειες εδάφους σε ελεγχόμενο περιβάλλον
Αυτό το μάθημα θα παρέχει εξειδικευμένες γνώσεις
εδαφολογίας σε ότι αφορά την ορθολογική αξιοποίη−
ση των εδαφικών πόρων στα συστήματα ελεγχομένου
περιβάλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, στο μάθημα αυτό
θα γίνεται εκπαίδευση πάνω σε ειδικά εδαφολογικά
θέματα όπως η σωστή διαχείριση και η αριστοποίηση
της χρήσεως του εδάφους, η ορθολογική χρήση των
υδάτινων πόρων, η αντιμετώπιση προβλημάτων σε πα−
θογενή εδάφη, κλπ.
7. Υδροπονικές Καλλιέργειες Λαχανικών
Κατά την διάρκεια του μαθήματος αυτού οι εκπαιδευ−
όμενοι θα αποκτήσουν γνώσεις πάνω στις υδροπονικές
καλλιέργειες των περισσοτέρων λαχανικών που καλλι−
εργούνται υδροπονικά σε εμπορική κλίμακα. Ειδικότερα,
θα γίνει εκτεταμένη αναφορά στις ιδιαιτερότητες (τε−
χνική καλλιέργειας, επιλογή συστήματος, ειδικές θρεπτι−
κές, περιβαλλοντικές απαιτήσεις, κλπ) των υδροπονικών
καλλιεργειών τομάτας, πιπεριάς, μελιτζάνας, φράουλας,
πεπονιού, φυλλωδών λαχανικών, κλπ.
8. Υδροπονικές Καλλιέργειες Ανθοκομικών, Αρωματι−
κών, Φαρμακευτικών φυτών
Κατά την διάρκεια του μαθήματος αυτού οι εκπαι−
δευόμενοι θα αποκτήσουν γνώσεις πάνω στις υδρο−
πονικές καλλιέργειες των περισσοτέρων ανθοκομικών
που καλλιεργούνται υδροπονικά σε εμπορική κλίμακα.
Ειδικότερα, θα γίνει εκτεταμένη αναφορά στις ιδιαιτε−
ρότητες (τεχνική καλλιέργειας, επιλογή συστήματος,
ειδικές θρεπτικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις, κλπ)
των υδροπονικών καλλιεργειών τριανταφυλλιάς, χρυ−
σανθέμου, ζέρμπερας, καθώς και αρωματικών, αρτυμα−
τικών και φαρμακευτικών φυτών, κλπ.
9. Αναπτυξιακή Βιολογία Φυτών
Το μάθημα θα περιλαμβάνει μοντέλα ανάπτυξης των
φυτών που αφορούν συνθήκες ελεγχομένου περιβάλλο−
ντος και εξελίχθηκαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Στο
μάθημα θα μελετηθούν οι μεθοδολογίες μέσω των οποί−
ων διερευνάται η ανάπτυξη των φυτών, θα εξετάζεται η
αλληλεπίδραση του περιβάλλοντος με τα αναπτυξιακά
μοντέλα των φυτών και ο συντονισμός ανάπτυξης των
φυτών (φυτοχρώματα − κυτοχρώματα − κιρκαδικοί ρυθ−
μοί). Στο μάθημα θα εξετάζονται τα μοντέλα ανάπτυξης
των φυτικών σπονδυλωμάτων και ιστών (ρίζα, βλαστός,
φύλλο, άνθος κ.α). Θα προσδιορίζεται ο τρόπος ανά−
πτυξης του φυτού μέσω του γονιδιακού ελέγχου των
ορμονών. Επιπλέον, θα συζητείται η γονιδιακή ρύθμιση
για το συντονισμό της ανάπτυξης. Τέλος, θα αναπτυ−
χθούν ειδικά θέματα επιγενετικής που αφορούν την
ανάπτυξη των φυτών και το πως τα φυτά «θυμούνται»
τις περιβαλλοντικές συνθήκες.
10. Μικρομετεωρολογία−Τεχνητό Περιβάλλον σε μο−
νάδες ελεγχομένου περιβάλλοντος
Στο μάθημα αυτό θα εξετάζονται: η διείσδυση και το
καθεστώς της ακτινοβολίας στην φυτοκόμη, η ολική και
μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία φυτοκαλλιέργει−
ας, οι σχέσεις μικρομετεωρολογικών παραμέτρων και
φυτικών διεργασιών οι ροές θερμότητας, υδρατμών και
CO2. Επίσης, η εξάτμιση, διαπνοή (στοματική διάχυση)
και εξατμισοδιαπνοή, η προσομοίωση της εξατμισοδια−
πνοής και η εφαρμογή της στον προγραμματισμό των
αρδεύσεων, οι ανταλλαγές ορμής, μάζας και θερμότη−
τας σε φυτοκαλλιέργειες: αεροδυναμική προσέγγιση,
αεροδυναμική αντιμετώπιση των μεταφορών μάζας και
θερμότητας, προσέγγιση του ισοζυγίου της ενέργειας,
δρόσος, ρύθμιση συνθηκών σε ελεγχόμενο περιβάλλον
(ακτινοβολία, θερμοκρασία, υγρασία, CO2). Τέλος, θα
εξετάζεται η ορθολογική διαχείριση των συνθηκών του
ελεγχομένου περιβάλλοντος.
11. Οικονομοτεχνική ανάλυση σε μονάδες ελεγχομέ−
νου περιβάλλοντος
Το μάθημα στοχεύει στο να παρέχει εξειδικευμένες
γνώσεις σε ότι αφορά τα οικονομοτεχνικά μεγέθη της
δημιουργίας ή της δραστηριότητας μονάδων ελεγχομέ−
νου περιβάλλοντος. Ουσιαστικά, θα μελετώνται θέματα
όπως η αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων−προ−
γραμμάτων, οι μορφές εταιρικής οργανώσεως των επι−
χειρήσεων, οι αδειοδοτήσεις, οι τεχνικές και πρακτικές
μεγιστοποίησης του οικονομικού αποτελέσματος, το
κόστος των εγκαταστάσεων κατά περίπτωση, κλπ.
12. Μεθοδολογίες Αναλύσεων
Το μάθημα στοχεύει στο να γίνουν κατανοητές οι
μεθοδολογίες και η ερμηνεία των αποτελεσμάτων των
αναλύσεων που είναι απαραίτητες για την υποστήριξη
μονάδων ελεγχομένου περιβάλλοντος. Πιο συγκριμένα,
στο μάθημα αυτό θα γίνεται εκπαίδευση σε αναλύσεις
εδάφους, φυτικών ιστών, θρεπτικών διαλυμάτων, υπο−
στρωμάτων, αρδευτικού νερού, όπως απαιτούνται από
τα πρότυπα της ολοκληρωμένης διαχείρισης. Σε όλες
τις περιπτώσεις οι εκπαιδευόμενοι θα εξοικειώνονται
με την χρήση του καταλλήλου εξοπλισμού.
13. Παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού σε ελεγ−
χόμενο περιβάλλον
Αυτό το μάθημα παρέχει εξειδικευμένες γνώσεις του
ελέγχου και της πιστοποίησης του γενετικού υλικού,
των σταδίων, των επιπέδων ασφαλείας, της κοινοτικής
και εθνικής νομοθεσίας και των διαφόρων τεχνικών της
παραγωγής του πολλαπλασιαστικού υλικού μέσα από
την γεωργία ελεγχομένου περιβάλλοντος.
14. Μετασυλλεκτική Τεχνολογία−Ποιότητα
Κατά την διάρκεια του μαθήματος αυτού οι εκπαιδευ−
όμενοι θα αποκτούν γνώσεις πάνω στους μετασυλλε−
κτικούς χειρισμούς των προϊόντων που παράγονται σε
ελεγχόμενο περιβάλλον. Παράλληλα, θα αναπτύσσονται
θέματα διαχειρίσεως της ποιότητας των προϊόντων,
διαδικασίας και υλικών συσκευασίας, ποιοτικού ελέγχου,
τρόπων παρουσίασης, κλπ. Επίσης, θα γίνεται εκπαίδευ−
ση και σε ποιοτικές αναλύσεις τροφίμων.
15. Διαχείριση της ενέργειας και των πόρων σε μονά−
δες ελεγχομένου περιβάλλοντος
Το μάθημα αυτό στοχεύει στο να γίνουν κατανοη−
τές οι βασικές αρχές για την παραγωγή, μεταφορά
και τη χρήση της ενέργειας, οι ενεργειακές εισροές, οι
χρησιμοποιούμενες μορφές ενέργειας, τα καύσιμα, το
ενεργειακό περιεχόμενο και η κοστολόγηση των δια−
θέσιμων πηγών ενέργειας. Επίσης, θα γίνεται αναφορά
σε ανακτητές θερμότητας, στην αποθήκευση ενέργειας,
στην γεωθερμία, στις αντλίες θερμότητας, στα συστή−
ματα συμπαραγωγής ενέργειας, στην συμπεριφορά δι−
αθερμικών υλικών κάλυψης θερμοκηπίων, στα συστή−
ματα λήψης αποφάσεων στη διαχείριση της ενέργειας,
καθώς και στις Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την
εκμετάλλευση της ενέργειας στις θερμοκηπιακές εγκα−
ταστάσεις. Τέλος, θα γίνεται αναφορά στις πηγές του
νερού και στο ενεργειακό του κόστος στην ποιότητά
του, στους τρόπους και στο κόστος βελτίωσής της,
στην συλλογή βρόχινου νερού, στα συστήματα ελέγχου
παροχής νερού. Και στον υπολογισμό των αρδευτικών
αναγκών σε μονάδες ελεγχομένου περιβάλλοντος.

Άρθρο 7. Αριθμός Εισακτέων
Ο αριθμός εισακτέων κατ’ έτος στο πρόγραμμα προ−
τείνεται να οριστεί κατ’ ανώτατο όριο σε είκοσι (20)
μεταπτυχιακούς φοιτητές. Επιπλέον του αριθμού αυτού
θα γίνονται δεκτοί και υπότροφοι σύμφωνα με τις δι−
ατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 3685/2008 (Φ.Ε.Κ. Α΄ 148).
 Proslipsis.gr
Άρθρο 8. Προσωπικό
Στη διδασκαλία των μεταπτυχιακών μαθημάτων θα
μπορούν να συμμετέχουν εκτός από Καθηγητές του
Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων ή άλλων Τμημάτων
του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου και Καθηγητές άλλων Τ.Ε.Ι. και
Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, καθώς
και άλλες κατηγορίες διδασκόντων σύμφωνα με τις
διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 3685/2008 (Α΄ 148). Πιο
συγκεκριμένα, το εκπαιδευτικό έργο θα επιτελεσθεί
κυρίως από το εκπαιδευτικό προσωπικό της Σχολής
Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και
Διατροφής του ΤΕΙ Πελοποννήσου ενώ έχουν κληθεί
να συμμετάσχουν και ως επισκέπτες εκπαιδευτές, είτε
εκπαιδευτικό προσωπικό από άλλα τριτοβάθμια ιδρύ−
ματα της χώρας, είτε ειδικοί επιστήμονες με επιτυχη−
Γεωργίας Ελεγχομένου Περιβάλλοντος. Επειδή η σχε−
τική βιβλιογραφία των μαθημάτων θα είναι κατά βάση
στην αγγλική γλώσσα η καλή γνώση της θα θεωρείται
προαπαιτούμενη για την συμμετοχή στην εκπαιδευτική
διαδικασία.

Άρθρο 9. Υλικοτεχνική Υποδομή
Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών θα λειτουρ−
γήσει στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Τεχνολόγων
Γεωπόνων της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τε−
χνολογίας Τροφίμων και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοπον−
νήσου αξιοποιώντας την υπάρχουσα υποδομή.
Στο ΤΕΙ Πελοποννήσου υπάρχουν 12 θερμοκήπια συ−
νολικής εκτάσεως 3.200 m2. Εξ’ αυτών τα 800 m2 είναι
ειδικά διαμορφωμένα για έρευνα (τρία θερμοκήπια υα−
λόφρακτα και ένα με κάλυψη από σκληρό πλαστικό). Στα
εν λόγω θερμοκήπια υπάρχουν εγκαταστάσεις υψηλής
τεχνολογίας (αυτοματισμοί, διάφορα υδροπονικά συ−
στήματα, κλπ) και μπορούν να αξιοποιηθούν για εκπαί−
δευση υψηλού επιπέδου. Τα υπόλοιπα 2.400 m2 είναι
είναι θερμοκήπια μερικώς εξοπλισμένα. Όπως αναφέρ−
θηκε, όλες οι παραπάνω κατασκευές εντάσσονται στο
πεδίο εφαρμογών του Προγράμματος Μεταπτυχιακών
Σπουδών.
Η Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας Τεχνολογίας Τρο−
φίμων και Διατροφής του Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου διαθέτει
επίσης σημαντικό εργαστηριακό εξοπλισμό και μπορεί
να καλύψει επαρκέστατα τις ανάγκες του Μεταπτυχι−
ακού Προγράμματος Ειδικεύσεως. Πιο συγκεκριμένα,
πέρα από τον βασικό και τον παρελκόμενο εξοπλισμό
των θερμοκηπίων και των θερμοκηπιακών εγκαταστά−
σεων που ανεφέρθησαν, υφίστανται και τα εξής πλήρως
εξοπλισμένα εργαστήρια των οποίων το αντικείμενο
σχετίζεται με την ειδικότητα του μεταπτυχιακού προ−
γράμματος σπουδών:
Εδαφολογίας, Υδροπονικών Καλλιεργειών, Φυσιολογί−
ας − Θρέψης, Ανατομίας−Μορφολογίας, Τυποποίησης −
Μετασυλλεκτικής Φυσιολογίας, Γεωργικής Γενετικής−
Βιοτεχνολογίας, Ιστοκαλλιέργειας, Λαχανοκομίας, Αν−
θοκομίας, Γεωργικής Εντομολογίας, Γεωργικής Χημείας
κλπ.

Άρθρο 10. Διάρκεια λειτουργίας
Με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 80 παρ.
11 περ. α του Ν. 4009/2011 (Α´ 195), όπως τροποποιήθηκε
με τις διατάξεις του άρθρου 47 περ. γ του Ν. 4025/2011
(Α´ 228), του άρθρου 5 παρ. 8 του Ν. 4076/2012 (Α´ 159) και
του άρθρου 34 παρ. 2 του Ν. 4115/2013 (Α´ 24), το Π.Μ.Σ.
προτείνεται να λειτουργήσει μέχρι και το ακαδημαϊκό
έτος 2020−2021, oπότε και θα αξιολογηθεί η δυνατότητα
συνεχίσεως της λειτουργίας του.

Άρθρο 11. Κόστος Λειτουργίας
Το ετήσιο κόστος λειτουργίας του Π.Μ.Σ. προϋπολο−
γίζεται σε 30.000 € και αναλύεται ως εξής:
ΔΑΠΑΝΕΣ - ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Ευρώ -Ποσοστό
Κόστος Εκπαιδεύσεως 9.000,00 30%
Τεχνική Υποστήριξη 3.000,00 10%
Αναλώσιμα 1.500,00 5%
Δημοσιότητα 1.500,00 5%
Δαπάνες Μετακινήσεων 1.500,00 5%
Υποτροφίες 3.000,00 10%
Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου 7.500,00 25%
Ε.Λ.Κ.Ε. Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου 3.000,00 10%
ΣΥΝΟΛΟ 30.000,00 100%
Το κόστος λειτουργίας του Π.Μ.Σ. θα καλυφθεί από
δίδακτρα και χορηγίες, εφόσον αυτές υπάρξουν, σύμ−
φωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 του Ν. 3685/2008
(Α΄ 148), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Άρθρο 12. Μεταβατικές Διατάξεις
Όλα τα θέματα που δεν προβλέπονται στην παρούσα
πρόταση θα ρυθμίζονται από τον Κανονισμό Μεταπτυ−
χιακών Σπουδών και από τα αρμόδια όργανα σύμφωνα
με την ισχύουσα νομοθεσία.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως.

Καλαμάτα, 22 Απριλίου 2015

Ο Πρόεδρος
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΥ


© Proslipsis.gr
Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στην Proslipsis.gr. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή.
Εμπορικά sites που αναπαράγουν κείμενα παρανομούν και παρασιτούν. Οφείλετε να τα καταδικάζετε.

 

 



 

 

 

 

 

 

 Επιστροφή  Κορυφή σελίδας

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η με οποιονδήποτε τρόπο αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας, χωρίς την γραπτή άδεια του εκδότη. Κάθε δημόσια αναφορά στο περιεχόμενο της συνεπάγεται και αναφορά του ονόματός της, όπως η δημοσιογραφική δεοντολογία επιτάσσει.

 

 

[Αρχική σελίδα]  [Αγορά Εργασίας]  [Επιχειρηματικότητα]  [Προσλήψεις στο Δημόσιο]  [Εκπαίδευση]  [Σεμινάρια]  [Νομοθεσία]  [Βιβλία]
Διεύθυνση: Λ. Ριανκούρ 73, 11524 Αθήνα, email: info@proslipsis.gr , Τηλ: 6949244434
©  2004-2021  proslipsis.gr, All rights reserved