Αθήνα 26.7.2008, 22:14
Εγκρίθηκε απο το υπουργείο Παιδείας η λειτουργία κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2008 - 2009 έως και 2009 - 2010 Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου με τίτλο «Πόλη και Περιβάλλον. Εφαρμοσμένη και Κλινική Κοινωνιολογία».

Αντικείμενο του ΠΜΣ, στο οποίο θα εισάγονται έως 15 φοιτητές, είναι:
α) η ανάλυση και διάγνωση του αστικού χώρου και των περιβαλλοντικών προβλημάτων,
β) η κοινωνική, περιβαλλοντική και αισθητική παρέμβαση σε μικρο-μακροεπίπεδο, όπως γειτονιές, συνοικίες, κοινότητες και περιφέρειες,
γ) η σύνθεση μεταξύ της επιστημονικής ανάλυσης και διάγνωσης του χώρου και του περιβάλλοντος καθώς και των πολιπκών και αισθητικών παρεμβάσεων στα επίπεδα της κοινωνίας των πολιτών και του κράτους,
δ) η δημιουργία νέων θεωρητικών μοντέλων και μεθόδων ανάλυσης για τα αστικά και περιβαλλοντικά
προβλήματα.

Στόχοι του ΠΜΣ «Πόλη και Περιβάλλον. Εφαρμοσμένη και Κλινική Κοινωνιολογία» είναι:
α) η εκπαίδευση ερευνητών και επιστημόνων ως προς τήν ανάπτυξη της ικανότητας σύνθεσης κοινωνικών και χωρικών - περιβαλλοντικών φαινομένων,
β) η διεπιστημονική διεύρυνση των σύγχρονων αστικών - περιβαλλοντικών προβλημάτων με κοινωνιολογικές, ψυχολογικές, χωρικές και αισθητικές μεθόδους,
γ) η ανάπτυξη της εγρήγορσης της κοινωνικής συνοχής, της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς και του κοινωνικού κεφαλαίου με την εφαρμογή παρεμβατικών και κλινικών μεθόδων,
δ) η εκπαίδευση στελεχών της διοίκησης, αυτοδιοίκησης και επιχειρήσεων σε θέματα αστικού χώρου και περιβάλλοντος.

Τα αστικά και ανθρωπογενή περιβαλλοντικά προβλήματα αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερο ως κεντρική συνιστώσα της κοινωνικής θεωρίας και έρευνας λόγω της διαρκούς μείωσης της ποιότητας της ζωής και των προβλημάτων που δημιουργούν στον άνθρωπο και τη φύση. Ιδιαίτερα στα μητροπολιτικά κέντρα η μείωση της ποιότητας ζωής προκαλείται κυρίως από τη χρήση της τεχνολογίας, την πύκνωση της κατοίκησης, την έλλειψη δημόσιων και ελεύθερων χώρων και τα τοπικά περιβαλλοντικά προβλήματα όπως ατμοσφαιρική ρύπανση, κακή ποιότητα του πόσιμου νερού και ηχορύπανση.
Παράλληλα παρουσιάζονται φαινόμενα κοινωνικής και ψυχολογικής παθογένειας που σχετίζονται άμεσα με τα αστικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.

Στον αντίποδα βρίσκονται προσπάθειες για την ανάδυση αντιλήψεων και δραστηριοτήτων που οδηγούν στην κινητοποίηση των πολιτών για την βελτίωση της ποιότητας ζωής, την αποκατάσταση και προστασία του περιβάλλοντος, την αλλαγή του τρόπου ζωής και την εκπαίδευση σε μια νέα κοινωνική και αισθητική αντίληψη του αστικού χώρου και το φυσικού περιβάλλοντος. Τα κυριότερα πεδία σύγκρουσης και διαβούλευσης στα οποία εμπλέκονται οι προσπάθειες αυτές αφορούν σήμερα τη χρήση αστικής γης (ανοικοδόμηση ή πάρκο), τις αντιθετικές λειτουργίες της πόλης (κατοίκηση - μετακίνηση), τη χρήση του δημόσιου χώρου (αναψυχή - εμπόριο) και την εξασφάλιση της υγιούς πόλης.
Στην ενεργοποίηση των πολιτών συμμετέχουν σήμερα ολοένα και περισσότεροι ειδικοί: αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι, καλλιτέχνες, ιατροί, ψυχολόγοι, νομικοί και κοινωνικοί λειτουργοί, Σε αυτό το πλαίσιο η κοινωνιολογική ανάλυση του χώρου και των συναφειών μεταξύ κοινωνίας και περιβάλλοντος από τη μια πλευρά και η κλινική κοινωνιολογία ως μέθοδος μεσολάβησης, παρέμβασης και συνεργασίας με τους ενδιαφερόμενους από την άλλη πλευρά δημιουργούν ένα πλαίσιο στήριξης, τροφοδότησης με γνώσεις όλων των συμμετεχόντων και ιδιαίτερα των ειδικών που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Η τέχνη με τις σύγχρονες μορφές έκφρασης πραγματοποιεί επίσης παρεμβάσεις στον αστικό χώρο, συνδέοντας την επεξεργασία των αισθητικών αντιλήψεων με την κοινωνιολογική γνώση και την πολιτική πρακτική.
Η συμμετοχή καλλιτεχνών σε πρωτοβουλίες πολιτών και κρατικών φορέων και η αισθητική παρέμβαση στο αστικό χώρο με σκοπό τη συνειδητοποίηση των προβλημάτων του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί μια σημαντική εκπαιδευτική, ερευνητική και επιστημονική καινοτομία. Το ΠΜΣ αποσκοπεί στην ένταξη τέτοιων μορφών παρεμβάσεων στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων.

Το ΠΜΣ απονέμει:
1. Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (ΜΔΕ) με τίτλο: «Πόλη και Περιβάλλον. Εφαρμοσμένη και Κλινική
Κοινωνιολογία».
2. Διδακτορικό Δίπλωμα (ΔΔ) στην «Κοινωνιολογία».

Στο ΠΜΣ, για τη λήψη του ΜΔΕ, γίνονται δεκτοί πτυχιούχοι:
- Σχολών Κοινωνικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών,
- Σχολών Πολεοδομίας, Αρχιτεκτονικής, Αρχαιολογίας και Γεωγραφίας,
- Σχολών Περιβάλλοντος,
- Σχολών Ιατρικής, Ψυχολογίας, Νοσηλευτικής και Κοινωνικών Λειτουργών Σχολών Καλλών Τεχνών
- Σχολών Νομικής και Διοίκησης
ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής και αναγνωρισμένων ομοταγών ιδρυμάτων της αλλοδαπής, σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζει η Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης. Ως υποψήφιοι διδάκτορες γίνονται δεκτοί κάτοχοι του εν λόγω ΜΔΕ ή άλλων συναφών ΜΔΕ ΑΕΙ της ημεδαπής ή αναγνωρισμένων ομοταγών ιδρυμάτων της αλλοδαπής, ύστερα από συνεκτίμηση των ουσιαστικών και τυπικών προσόντων και του σχετικού επιστημονικού και καλλιτεχνικού έργου τους.

Η χρονική διάρκεια για την απονομή του ΜΔΕ ορίζεται σε τρία ακαδημαϊκά εξάμηνα, εκ των οποίων τα δύο πρώτα διατίθενται για τη διεξαγωγή των μαθημάτων και το τρίτο για έρευνα - πρακτικά προγράμματα και συγγραφής της μεταπτυχιακής εργασίας. Η χρονική διάρκεια για την απονομή Διδακτορικού Διπλώματος (ΔΔ) ορίζεται σε τρία κατ’ ελάχιστον έτη, μετά τη λήψη του ΜΔΕ.

Το πρόγραμμα των μαθημάτων είναι το εξής:
1. Για το ΜΔΕ:
Τα μαθήματα, οι ασκήσεις εφαρμοσμένης και κλινικής κοινωνιολογίας και οι έρευνες - τα πρακτικά προγράμματα, ορίζονται ως εξής:
α. Τα μαθήματα του πρώτου και του δεύτερου εξαμήνου διδάσκονται επί τουλάχιστον δεκατρείς εβδομάδες. Η συμμετοχή στα μαθήματα και στις ασκήσεις είναι υποχρεωτική.
β. Κατά την διάρκεια του τρίτου εξαμήνου εκπονούνται έρευνες πεδίου - πρακτικά προγράμματα (οι έρευνες - τα πρακτικά προγράμματα μπορούν να είναι η συνέχεια των ασκήσεων του δεύτερου εξαμήνου) και η μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία.
γ. Τα μαθήματα διδάσκονται στην ελληνική γλώσσα ή, κατά περίπτωση, στην αγγλική.
δ. Κάθε μάθημα του πρώτου και του δεύτερου εξαμήνου αντιστοιχεί σε επτάμισι (7,5) πιστωτικές μονάδες (ECTS). Η έρευνα πεδίου / το πρακτικό πρόγραμμα του τρίτου εξαμήνου αντιστοιχεί σε δέκα πιστωτικές μονάδες (ECTS) και η εκπόνηση της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας αντιστοιχεί σε είκοσι πιστωτικές μονάδες (ECTS) Συνολικά οι απόφοιτοι πρέπει να συγκεντρώσουν ενενήντα πιστωτικές μονάδες ECTS, δηλαδή τριάντα ανά εξάμηνο.

Αναλυτικότερα το Πρόγραμμα Μαθημάτων του ΠΜΣ έχει ως εξής:
Α΄ Εξάμηνο
Στο πρώτο εξάμηνο θα διδάσκονται τα μαθήματα με θεωρητικό και μεθοδολογικό περιεχόμενο για τα θέματα του αστικού χώρου, του περιβάλλοντος και της Κλινικής Κοινωνιολογίας. Το κάθε μάθημα περιέχει μια ισορροπημένη αναλογία θεωρητικών και μεθοδολογικών στοιχείων. Θα διοργανώνονται επίσης εντατικά σεμινάρια «Γλώσσας και Ορολογίας» στο θεματικό πεδίο του ΠΜΣ.
1. Κοινωνιολογία του αστικού χώρου και του περιβάλλοντος (7,5 ECTS).
2. Αντίληψη, αισθητική και διαμόρφωση του χώρου και του περιβάλλοντος (7,5 ECTS).
3. Κλινική Κοινωνιολογία (7,5 ECTS).
4. Η ποιότητα ζωής και η αποτίμηση της (7,5 ECTS).

Β΄ Εξάμηνο
Στο δεύτερο εξάμηνο θα διδάσκονται τα μαθήματα με εφαρμοσμένο χαρακτήρα με τη μορφή ασκήσεων και παρεμβάσεων στο αστικό και φυσικό περιβάλλον.
1. Πολεοδομικές και καλλιτεχνικές παρεμβάσεις στον αστικό χώρο (7,5 ECTS).
2. Πολιτική προστασία και κοινωνικό-πολιτισμικό κεφάλαιο (7,5 ECTS).
3. Παρεμβατική κλ|νική κοινωνιολογία και ψυχική υγεία (7,5 ECTS).
4. Σχέδια και προγράμματα αειφρρικής αστικής ανάτττυξης (7,5 ECTS).

Γ΄ Εξάμηνο
1. Έρευνα πεδίου και πρακτικά προγράμματα με ιδιαίτερη έμφαση στα αστικά σημεία σύγκρουσης (10 ECTS).
2. Συγγραφή της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας (20 ECTS).

2. Για το ΔΔ:
Για την απονομή Διδακτορικού Διπλώματος απαιτείται η συγγραφή πρωτότυπης διδακτορικής διατριβής σε γνωστική περιοχή συναφή με την «Πόλη και Περιβάλλον. Εφαρμοσμένη και Κλινική Κοινωνιολογία».

Για την υλοποίηση αυτού του ΠΜΣ θα απασχολούνται:
1. μέλη ΔΕΠ και διδάσκοντες βάσει του π.δ. 407/1980 του τμήματος καθώς και εξωτερικοί συνεργάτες, μετά από απόφαση της Γ. Σ. Ε. Σ. του Τμήματος, που πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος και έχουν συναφείς σπουδές, διδακτορική διατριβή, έρευνες, επιστημονικές δημοσιεύσεις και μονογραφίες στο αντικείμενο του ΠΜΣ.
2. επισκέπτες καθηγητές από αναγνωρισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής όπως επίσης αναγνωρισμένοι ειδικοί του καλλιτεχνικού χώρου και της κλινικής κοινωνιολογίας, που πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου.

Για τη λειτουργία του ΠΜΣ χρησιμοποιούνται οι κτιριακές εγκαταστάσεις, τα εργαστήρια και ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το παρόν εγκρίνεται για να λειτουργήσει έως το ακαδημαϊκό έτος 2009− 2010, οπότε θα αξιολογηθεί η δυνατότητα συνέχισης λειτουργίας του, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον υπ’αριθμ. 3685 (ΦΕΚ 148, τ.Α΄, 16.7.2008) Νόμο για τις μεταπτυχιακές σπουδές.

Το ετήσιο κόστος λειτουργίας του ΠΜΣ υπολογίζεται συνολικά σε 45.000 € και κατανέμεται ως εξής:
α. Ανθρώπινο δυναμικό 16.000 €
β. Εκδόσεις, ημερίδες και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες 5.000 €
γ. Δαπάνες μετακίνησης και εκπαιδευτικές εκδρομές 8.000 €
δ. Έντυπα και Γραφική Υλη 2.000 €
ε. Εξοπλισμός 7.000 €
στ. Τεχνική Υποστήριξη− Αναλώσιμα 2.000 €
Δημοσιότητα 3.000 €
Διάφορες δαπάνες 2.000 €

Πηγή χρηματοδότησης του ΠΜΣ θα είναι τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών φοιτητών. Το ΠΜΣ είναι δυνατόν να έχει συμπληρωματικά έσοδα από χορηγίες, ερευνητικά προγράμματα και προσφορά υπηρεσιών. Τα κονδύλια αυτά θα κατανέμονται σύμφωνα με τον εκάστοτε συμπληρωματικό προϋπολογισμό.

Σε φοιτητές είναι δυνατόν να χορηγηθούν υποτροφίες μετά από την απόφαση των αρμοδίων οργάνων για την λειτουργία του παρόντος ΠΜΣ, ή απαλλαγή από τα δίδακτρα για κοινωνικούς λόγους, ή ανάληψη συγκεκριμένων υποχρεώσεων στο ΠΜΣ ή στο Τμήμα Κοινωνιολογίας.