Αθήνα 15.10.2010, 19:02

Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς του ως Συνήγορος του Παιδιού, εξέτασε σημαντικό αριθμό υποθέσεων σχετικά με προβλήματα που αφορούν την αντιμετώπιση των γονέων που δεν ασκούν την επιμέλεια των τέκνων τους από τα σχολεία. Αποτέλεσμα αυτής της διερεύνησης ήταν το υπουργείο Παιδείας να εκδώσει εγκύκλιο για τα δικαιώματα των παιδιών - μαθητών των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση, υιοθετώντας τις θέσεις του Συνηγόρου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις σχετικές αναφορές στον ΣτΠ υπέβαλαν Διευθυντές σχολικών μονάδων ενώ και πολλοί εκπαιδευτικοί έθεταν σχετικά ερωτήματα στις επισκέψεις του Συνηγόρου σε σχολεία όλων των βαθμίδων.

Τα ζήτημα αυτό, εξεταζόμενο από την οπτική των ενδιαφερόμενων παιδιών, αφορά τα δικαιώματά τους στην ανατροφή και από τους δύο γονείς, στην επικοινωνία με τον γονέα που δεν μένει μαζί τους και στην εκπαίδευση με τους διακηρυγμένους σκοπούς της, δικαιώματα που κατοχυρώνονται από τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τις εσωτερικές ρυθμίσεις οικογενειακού δικαίου και δικαίου της εκπαίδευσης.

Για να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των παιδιών - μαθητών, των οποίων οι γονείς επεκτείνουν τις μεταξύ τους έριδες στο χώρο του σχολείου, ο Συνήγορος ζήτησε από το υπουργείο Παιδείας να εκδώσει εγκύκλιες οδηγίες, τονίζοντας ότι ο εκπαιδευτικός που καλείται να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που ανακύπτουν όταν οι γονείς ενός μαθητή αδυνατούν να υλοποιήσουν την υποχρέωσή τους για μεταξύ τους συνεργασία κατά την άσκηση του γονικού τους ρόλου, δεν θα πρέπει να ευνοεί τυχόν ιδιοκτησιακές αντιλήψεις του γονέα που ασκεί την επιμέλεια απέναντι στο παιδί - μαθητή. Αντίθετα, πρέπει να ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή και των δύο γονέων στην εκπαίδευση του τέκνου τους, μεριμνώντας για την προστασία των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη την άποψη του παιδιού και έχοντας ως γνώμονα το συμφέρον του ανηλίκου.

Ειδικότερα, ο Συνήγορος ζήτησε να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα: 
1. Ως προς την επικοινωνία γονέα - τέκνου στον χώρο του σχολείου:
- Στις περιπτώσεις που η άσκηση της επιμέλειας του μαθητή, λόγω διάστασης ή διαζυγίου των γονέων του, έχει ανατεθεί στον ένα γονέα, δεν μπορεί να απαγορευθεί εντός του σχολικού χώρου η περιστασιακή επικοινωνία του παιδιού με τον άλλο γονέα (που δεν μένει μαζί του). Η επικοινωνία δεν θα πρέπει να παρεμποδίζει την εκπαιδευτική διαδικασία. Κατά μείζονα λόγο, δεν μπορεί να απαγορευθεί η είσοδος του γονέα αυτού στο σχολείο. Το ίδιο ισχύει και για τη συμμετοχή του σε εκδηλώσεις, όπως οι σχολικές εορτές. 
- Η δικαστική απόφαση περί επικοινωνίας ορίζει μόνο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο γονέας που μένει με το παιδί οφείλει να το έχει στη διάθεση του άλλου γονέα. Επομένως, επικοινωνία πέραν της ρυθμιζόμενης στην απόφαση (όπως είναι η επικοινωνία στο σχολείο) δεν μπορεί να αποκλείεται παρά μόνο αν ρητά απαγορεύεται σε αυτή. 
- Μόνο για σπουδαίο λόγο είναι δυνατόν να μην επιτραπεί σε γονέα η είσοδός του στο χώρο του σχολείου, η συμμετοχή του σε σχολική εκδήλωση ή η επικοινωνία με το τέκνο. Η ‘εντολή’ του ενός γονέα προς το σχολείο να απαγορεύσει την είσοδο του άλλου ή την επικοινωνία με το τέκνο δεν συνιστά σπουδαίο λόγο. Αλλά σε περίπτωση που η δικαστική απόφαση θέτει όρους για την υλοποίηση της επικοινωνίας (όπως παρουσία τρίτου προσώπου), οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εξετάζουν αν πληρούνται οι όροι.

2. Η ενημέρωση του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου επιβάλλεται στο πλαίσιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του σχολείου. Κατ’ εξαίρεση, εάν από τον γονέα έχει αφαιρεθεί συνολικά η άσκηση της γονικής μέριμνας, ο άλλος γονέας έχει την υποχρέωση να τον ενημερώνει για τη φοίτηση του τέκνου, χωρίς αυτό να αποκλείει τη δυνατότητα του σχολείου για ενημέρωση.

3. Η συμμετοχή του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του μαθητή (αλλά το υπόλοιπο της γονικής μέριμνας) στα συλλογικά όργανα της σχολικής κοινότητας δεν μπορεί να αποκλειστεί για το λόγο αυτό.

4. Η παραλαβή του παιδιού ρυθμίζεται με δήλωση του γονέα που ασκεί την επιμέλειά του. Σε περίπτωση διαφωνίας γονέων που ασκούν από κοινού την επιμέλεια, η παραλαβή πρέπει να γίνεται σύμφωνα με την αρχική δήλωση, έως ότου προσκομισθεί στο σχολείο δικαστική απόφαση, η οποία επιλύει τη διαφωνία των γονέων.

To υπουργείο Παιδείας έκανε δεκτή στο σύνολό της την πρόταση του Συνηγόρου και εξέδωσε την από 13-10-2010 με αρ. Φ.7/517/127893/Γ1 εγκύκλιο.