Αθήνα 4.7.2011, 13:34

Πτυχές του νομοσχεδίου για την ανώτατη εκπαίδευση παρουσίασε ο Ειδικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης, Βασίλη Παπάζογλου, σε συνέντευξή του στην πρωινή εκπομπή της ΝΕΤ.

Αναλυτικά:

* Αξιολόγηση
Η αξιολόγηση - η οποία αφορά και μένα ως καθηγητή- θα γίνεται στους μόνιμους καθηγητές, στους καθηγητές πρώτης βαθμίδας.  Όταν κάποιος πρωτομπεί στο Πανεπιστήμιο είναι σε μία χαμηλότερη βαθμίδα, ζητάει την εξέλιξή του, αν είναι καλός εξελίσσεται, μετά ζητάει πάλι την εξέλιξή του και αν είναι καλός πάλι εξελίσσεται. Φτάνει κάποια στιγμή στην βαθμίδα του καθηγητή που είναι η υψηλότερη βαθμίδα. Υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις, που όταν κάποιος καθηγητής φτάνει σε αυτήν την βαθμίδα επαναπαύεται, κάνει και δουλειές εκτός και δεν συγκεντρώνεται μέσα στο Πανεπιστήμιο. Επομένως, αυτό το οποίο προτείνουμε με το υπό κατάρτιση προσχέδιο του νομοσχέδιο, είναι οι καθηγητές πρώτης βαθμίδας, ανά 5ετία,  να αξιολογούνται και αυτοί από έγκριτους Πανεπιστημιακούς. Ποιοί είναι αυτοί οι έγκριτοι Πανεπιστημιακοί; Είναι οι ίδιοι Πανεπιστημιακοί οι οποίοι θα κάνουν και τις εξελίξεις πλέον, θα κάνουν και τις εκλογές. Θα υπάρχει σε κάθε Ίδρυμα ένα μητρώο, το οποίο θα κάνει το ίδιο το Ίδρυμα, και από εκεί, ο Κοσμήτορας της κάθε Σχολής, θα επιλέγει, ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο του καθηγητή, τους ανθρώπους οι οποίοι θα αξιολογούν τους μόνιμους καθηγητές τόσο στο ερευνητικό έργο όσο και το εκπαιδευτικό τους έργο.

Η αξιολόγηση των καθηγητών από τα ίδια τα Ιδρύματα αφορά κυρίως το εκπαιδευτικό έργο. Δηλαδή όταν κάνει κάποιος ένα μάθημα μοιράζονται ερωτηματολόγια στους φοιτητές οι οποίοι λένε αν είναι επαρκής ο καθηγητής, αν βοηθάει τους φοιτητές, αν κάνει καλά το μάθημά του, αν οι σημειώσεις που έχει γράψει είναι επαρκείς κ.ο.κ. Αυτό βεβαίως εναπόκειται στο πώς θα το κάνει κάθε Ίδρυμα. Από εκεί και πέρα για το ερευνητικό κομμάτι, πρέπει να έχουμε και την έξωθεν καλή μαρτυρία, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια εφαρμογής του νέου πλαισίου.

Οι υπάρχοντες λέκτορες θα συνεχίσουν κανονικά, αλλά και αυτοί που δεν έχουν ακόμα διοριστεί, θα μπουν ως λέκτορες στα  Πανεπιστήμια, θα εξελιχθούν στην βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή και από εκεί και πέρα θα ενταχθούν στις διατάξεις του νέου Νόμου.

* Χρόνος φοίτησης
Αυτό το οποίο κάνει το προσχέδιο νόμου -σύμφωνα και  με τον  ευρωπαϊκό χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης- είναι ότι το πρώτο πτυχίο μπορεί να αποκτηθεί με 180 ακαδημαϊκές μονάδες. Τι θα πει αυτό; Ότι μπορεί ένας φοιτητής να πάρει πτυχίο στα 3 χρόνια. Αυτό δεν το επιβάλλει ο Νόμος. Λέει ότι είναι δυνατόν. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα Ιδρύματα μπορούν να συμφωνήσουν μεταξύ τους ότι, για παράδειγμα το τμήμα της Φυσικής ή της Θεολογίας, δεν απαιτεί 4 χρόνια για την ολοκλήρωση των σπουδών αλλά 3. Θα το αποφασίζουν τα ίδια τα Ιδρύματα. Αλλά θα πρέπει όλα τα Ιδρύματα με ομοειδείς σπουδές να καταλήξουν στην ίδια απόφαση, γιατί αλλιώς θα έχουμε σπουδές πολλών ταχυτήτων. Θα πρέπει, λοιπόν, να συμφωνήσουν. Αν συμφωνήσουν το Υπουργείο δεν έχει κανένα λόγο να τους το απαγορεύσει.

Μία άλλη καινοτομία που εισάγει το νομοσχέδιο είναι οι σπουδές σύντομου κύκλου. Πρόκειται για μονοετείς ή διετείς, - αυτό ισχύει σε όλη την Ευρώπη- δεν χρειάζονται εισαγωγικές εξετάσεις, και απευθύνονται κυρίως στα παιδιά της περιφέρειας, στην οποία ανήκει το Ίδρυμα και σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα. Οι σπουδές θα οδηγούν σε ένα δίπλωμα σύντομου κύκλου.

* Αιώνιοι φοιτητές
Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται να θιγούν οι υπάρχοντες φοιτητές. Δηλαδή για αυτούς που είναι τώρα στο Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ υπάρχει ήδη νομοθεσία για το πότε πρέπει να τελειώσουν τις σπουδές τους και αυτό δεν αλλάζει. Μιλάμε για τους νέους φοιτητές που θα μπουν στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ το νέο ακαδημαϊκό έτος. Αυτοί υποχρεούνται κάθε εξάμηνο να εγγράφονται, κάτι το οποίο - όσο και να σας κάνει εντύπωση-, δεν συμβαίνει σήμερα σε πάρα πολλά Ιδρύματα  της χώρας μας. Αν δεν εγγραφούν σε 2 συνεχόμενα εξάμηνα, θα διαγράφονται αυτομάτως. Από την άλλη αν ο χρόνος σπουδών είναι 4 χρόνια για να ολοκληρώσει το πρόγραμμα σπουδών ένας φοιτητής, έχει άλλα 2 χρόνια και από εκεί και πέρα για το κράτος δεν θεωρείται φοιτητής και επαφίεται πλέον στον εσωτερικό κανονισμό του Ιδρύματος να ορίσει  τους όρους και τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων ο φοιτητής θα συνεχίσει στο Πανεπιστήμιο. Μας είπαν ότι δεν σκεφτόμαστε τους εργαζόμενους φοιτητές. Βεβαίως και τους σκεφτόμαστε για αυτό υπάρχει και ο θεσμός του «φοιτητή μερικής φοίτησης», που  θα έχει διπλάσιο χρόνο φοίτησης.

* Άσυλο
Ας υποθέσουμε ότι κάτι συμβαίνει στο σπίτι σας και κάποιος το καταγγέλλει, θα μπορέσει να μπει η Αστυνομία αν δεν ρωτήσει εσάς που είστε η ιδιοκτήτρια; Προφανώς όχι! Έτσι είναι η Νομοθεσία, θα ρωτήσει τον «ιδιοκτήτη». Επομένως στην συγκεκριμένη περίπτωση θα ρωτήσει τον προϊστάμενο, δηλαδή τον Πρύτανη.

Το άσυλο μπήκε στο νόμο- πλαίσιο το 1982 ως απόρροια του τι έγινε την περίοδο της χούντας. Δεν υπήρχε προηγουμένως. Αυτό που λέει το Σύνταγμα είναι ότι η ελεύθερη διακίνηση ιδεών πρέπει να είναι πραγματικά ελεύθερη μέσα στα Ιδρύματα. 

* Οικονομικά των Ιδρυμάτων
Υπεύθυνος για τα οικονομικά των Πανεπιστημίων θα είναι ο Πρύτανης και το Συμβούλιο το οποίο εκλέγεται εξ’ ολοκλήρου από την ακαδημαϊκή κοινότητα και δεν διορίζεται από κανέναν!  Τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου εκλέγονται από το σύνολο της Πανεπιστημιακής κοινότητας και τα εξωτερικά μέλη εκλέγονται από τους εξωτερικούς. Σε καμία περίπτωση δεν καταργείται το δημόσιο Πανεπιστήμιο και η δημόσια χρηματοδότηση. Δεν αποποιείται η ελληνική Πολιτεία τη δημόσια χρηματοδότηση. Αυτό που θέλει είναι να αυξήσει τη διαφάνεια στην χρηματοδότηση. Θα υπάρχει μια  ανεξάρτητη αρχή, η οποία με βάση την εθνική στρατηγική για την Παιδεία -που ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας θα συντάσσει ανά 4ετία- και με βάση τη συνολική χρηματοδότηση για την Ανώτατη Εκπαίδευση, θα έρχεται σε συνεννόηση με τα Ιδρύματα, ώστε πάντα σύμφωνα με τους γενικούς στρατηγικούς στόχους να καταλήγουν σε έναν 4ετή προγραμματισμό χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων. Ο προγραμματισμός αυτός θα στηρίζεται, τόσο στις λειτουργικές ανάγκες, όσο και σε συγκεκριμένους δείκτες ποιότητας που θα αποφασίζουν από κοινού Πολιτεία και  Ιδρύματα. Η Ανεξάρτητη Αρχή, μετά την διαδικασία που θα κάνει με όλα τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας, θα προτείνει, θα εισηγείται στον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας και εκείνος θα αποφασίζει για την χρηματοδότηση.

* Ανεξάρτητη Αρχή
Θα συμφωνούνται μεταξύ Πολιτείας και του κάθε Ιδρύματος συγκεκριμένοι δείκτες ποιότητας. Βάση αυτών των δεικτών ποιότητας θα δίνεται μία πρόσθετη χρηματοδότηση στα Ιδρύματα εφόσον επιτευχθούν. Η ύπαρξη της ανεξάρτητης Αρχής είναι ένας θεμελιώδης κανόνας για τη διαφάνεια της χρηματοδότησης. Θα είναι νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου όπως προβλέπει το Σύνταγμα.

* Συγγράμματα
Η Πολιτεία θα πληρώνει τα συγγράμματα όπως γινόταν. Απλώς μειώνεται ο αριθμός των συγγραμμάτων που μπορεί να πάρει ο φοιτητής σε κάθε μάθημα.

* Φοιτητικές Εστίες
Οι εστίες παραμένουν στο Δημόσιο όπως είναι. Δεν υπάρχει καμία αλλαγή σε αυτό.

* Νέος χάρτη Ανώτατης Εκπαίδευσης
Θα υπάρξει μία μεγάλη συζήτηση από το φθινόπωρο με όλα τα Ιδρύματα και με μία επιτροπή, υπό τον Πρόεδρο του  ΕΣΥΠ, που θα συζητήσουμε πώς θα γίνει ο νέος χωροταξικός και θεματικός χάρτης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας.