Αθήνα 19.10.2011, 17:23

Σχετικά με τις εκλογές ανάδειξης μελών των Συμβουλίων ΑΕΙ με το σύστημα της ταξινομικής ψήφου, το υπουργείο Παιδείας επισημαίνει τα παρακάτω.

Βασικές προβλέψεις του νόμου
Στο προβλεπόμενο 15μελές Συμβούλιο κάθε Πανεπιστημίου και ΤΕΙ της χώρας (11μελές για τα μικρότερα από αυτά) συμμετέχουν:
• 8 καθηγητές πρώτης βαθμίδας ή αναπληρωτές καθηγητές του Ιδρύματος (6 στα 11μελή) εκλεγόμενοι από το σύνολο των καθηγητών του Ιδρύματος (περιλαμβάνονται και οι λέκτορες).
• 1 φοιτητής - ως εκπρόσωπος των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών και των υποψηφίων διδακτόρων εκλεγόμενος από τους φοιτητές
• 6 προσωπικότητες εκτός του Ιδρύματος (4 στα 11μελή) εκλεγόμενοι από τα παραπάνω 8+1 (6+1) εσωτερικά μέλη του Ιδρύματος.

Η εκλογή των καθηγητών-εσωτερικών μελών του Συμβουλίου γίνεται με ευθύνη του κάθε Ιδρύματος σύμφωνα με τον Ν.4009/2011 και τα προβλεπόμενα από τον Οργανισμό και των Εσωτερικό Κανονισμό του κάθε Ιδρύματος. Βάσει του νόμου την ευθύνη οργάνωσης της εκλογικής διαδικασίας έχει τριμελής επιτροπή, η οποία ορίζεται από το Συμβούλιο.

Στην πρώτη εφαρμογή του νόμου, και δεδομένου ότι δεν υπάρχει Συμβούλιο, δεν έχουν ακόμη καταρτισθεί οι Οργανισμοί και Εσωτερικοί Κανονισμοί των Ιδρυμάτων, ούτε έχει καν κινηθεί η διαδικασία συγκρότησης των Σχολών, που αποτελούν τη βασική ακαδημαϊκή μονάδα κάθε ΑΕΙ.:
1. Αντί της 3μελούς επιτροπής συνίσταται 5μελής, αποτελούμενη από πρώην πρυτάνεις , αντιπρυτάνεις και αρχαιότερους καθηγητές, με αυτή την σειρά επιλογής και μόνο κριτήριο την αποδοχή καθενός να συμμετάσχει στη διαδικασία και να συμβάλει στην εκλογή του πρώτου Συμβουλίου του Ιδρύματος. Η Επιτροπή ορίζεται με διαπιστωτική πράξη του Πρύτανη/ Προέδρου ΤΕΙ, και σε περίπτωση δικής του παράλειψης, από τον Υπουργό Παιδείας.
2. Η διαδικασία και οι τεχνικές λεπτομέρειες (ανάδειξη υποψηφίων, εκλογικοί κατάλογοι, εκλογικά τμήματα, συγκρότηση εφορευτικών επιτροπών και αρμοδιότητες, πρακτικά εκλογής, κ.τλ.) , για την εκλογή των καθηγητών εσωτερικών μελών του Συμβουλίου ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
3. Για την εφαρμογή του περιορισμού που θέτει ο νόμος ότι στο Συμβούλιο δεν μπορούν να συμμετέχουν περισσότεροι από 2 καθηγητές από κάθε Σχολή, υπό την προϋπόθεση ότι το πηλίκο των εσωτερικών μελών-καθηγητών του Συμβουλίου διά του πλήθους των Σχολών είναι μικρότερο του δύο, ως Σχολή θεωρείται και το κάθε ανεξάρτητο Τμήμα που δεν εντάσσεται σε Σχολή.

Άλλες προβλέψεις του νόμου, για την εκλογική διαδικασία:
• Η εκλογή γίνεται από ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο.
• Προϋπόθεση για τη διεξαγωγή των εκλογών είναι ο αριθμός των υποψηφίων να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των προς κάλυψη θέσεων (8 και 6 αντίστοιχα).
• Ο κάθε εκλογέας ορίζει τη σειρά προτίμησης μεταξύ των υποψηφίων, ξεκινώντας με τον αριθμό 1 για την πρώτη προτίμηση, το 2 για τη δεύτερη και δυνατότητα να δώσει σειρά προτίμησης μέχρι και στο σύνολο των υποψηφίων.
• Για την ανάδειξη των εκλεγομένων ακολουθείται το σύστημα της ταξινομικής ψήφου (ακολουθούν λεπτομέρειες) που αποτελεί καινοτομία στις εκλογικές διαδικασίες της χώρας, πλην όμως δοκιμασμένο σε μία σειρά άλλων χωρών.
• Δεν προβλέπεται η εκλογή αναπληρωματικών μελών
• Το εκλογικό μέτρο ορίζεται ως το άθροισμα της μονάδας (1) με το πηλίκο της διαίρεσης του αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων δια του αριθμού των εκλόγιμων θέσεων (π.χ. 8) συν ένα (1).
• Η καταμέτρηση των ψήφων - και σειρά προτίμησης- που έλαβε ο κάθε υποψήφιος γίνεται ενιαία και κεντρικά από την Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή και αυτό διότι:
o Γίνονται αλλεπάλληλοι γύροι καταμέτρησης και σε κάθε γύρο εκλέγεται ένας υποψήφιος, υπό την προϋπόθεση ότι έχει καλύψει το εκλογικό μέτρο, ή αποκλείεται ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους.
o Με συγκεκριμένο συντελεστή βαρύτητας πραγματοποιείται η μεταφορά των ψηφοδελτίων των υποψηφίων που εκλέγονται ή αποκλείονται ώστε καμία ψήφος να μην πηγαίνει χαμένη.
o Η διαδικασία καταμέτρησης εμφανίζει μια σχετική πολυπλοκότητα. Για το λόγο αυτό έχει καταρτισθεί από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας ειδικό «πρόγραμμα» για την ηλεκτρονική καταμέτρηση, βάσει του αλγόριθμου του ταξινομικού συστήματος, το οποίο αφενός διευκολύνει δραστικά τη διαδικασία καταμέτρησης και εκλογής, αφετέρου αποτυπώνει κάθε ψηφοδέλτιο και κάθε στάδιο της εκλογικής διαδικασίας, και καθιστά διαφανή τη διαδικασία και ευχερέστατο τον έλεγχο των αποτελεσμάτων. Αυτό το «πρόγραμμα καταμέτρησης» είναι στη διάθεση της 5μελούς επιτροπής του κάθε ΑΕΙ.

Ταξινομική ψήφος
Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος ταξινομικής ψήφου:
• Ψηφοφορία με ενιαίο ψηφοδέλτιο που παρέχει τη δυνατότητα στον εκλογέα να επιλέξει τους πλέον άξιους, ανεξαρτήτως σχολής, παράταξης, ή κάθε είδους ομαδοποίησης.
• Οι εκλογείς ταξινομούν τους υποψήφιους κατά σειρά προτίμησης με διαδοχικούς συνεχόμενους ακέραιους αριθμούς, αρχίζοντας με το 1.
• Οι ψήφοι καταμετρώνται με τέτοιο τρόπο που καμία ψήφος δεν πάει χαμένη. Κάθε ψήφος και με βάση τη σειρά προτίμησης συνυπολογίζεται υπέρ του υποψηφίου με συγκεκριμένο «συντελεστή βαρύτητας».
• Ίσως το πλέον αναλογικό σύστημα ψήφου που έχει θεσπισθεί διεθνώς.
• Καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη χειραγώγηση του εκλογικού σώματος με «κατευθυνόμενη ψήφο», έως αδύνατη.
• Η καταμέτρηση των ψήφων γίνεται σε αλλεπάλληλους «γύρους καταμέτρησης», και κάθε φορά εκλέγεται ένας εφόσον κατ’ αρχήν επιτυγχάνει το εκλογικό μέτρο ή αποκλείεται ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους.
• Χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο ακόμα και σε βουλευτικές ή προεδρικές εκλογές (π.χ. Ιρλανδία, Αυστραλία, Ν. Ζηλανδία).
• Ο περιορισμός ότι εκλέγονται το πολύ 2 υποψήφιοι από την ίδια Σχολή, υπό την προϋπόθεση ότι το πηλίκο του πλήθους των εσωτερικών μελών-καθηγητών διά του πλήθους των Σχολών είναι μικρότερο του δύο, όπως αυτό περιορίζεται από την τροπολογία που ψηφίσθηκε πρόσφατα (στην πρώτη αυτή εκλογή και τα ανεξάρτητα τμήματα λογίζονται ως σχολές), εγγυάται τη μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα.

Γιατί ταξινομική ψήφος;
Διότι, με βάση τα χαρακτηριστικά του συστήματος:
• αποσυνδέει εκλέγοντες και εκλεγόμενους από μηχανισμούς και κάθε είδους ομαδοποιήσεις,
• διευκολύνει την αξιολόγηση προσώπων και επικράτηση των πλέον ικανών και κατάλληλων για τη θέση που διεκδικούν,
• προωθεί την αρχή της αναλογικότητας,
• δεν αφήνει καμία ψήφο να «πάει χαμένη»,
• με τη χρήση του αλγόριθμου καθιστά την καταμέτρηση περισσότερο αντικειμενική και διαφανή.