Αθήνα 15.9.2012, 14:55

Ο τόπος στον οποίο ζεί κανείς στην Ευρώπη μπορεί να έχει έντονη επίδραση την εκπαίδευσή του και τις προοπτικές της ζωής του, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο "Mind the Gap - education inequality across EU regions", η οποία επισημαίνει σημαντικές ανισότητες ως προς τις ευκαιρίες εκπαίδευσης και τα αποτελέσματα μεταξύ των κρατών μελών και στο εσωτερικό αυτών.

Ειδικότερα, δείχνει να υπάρχει χάσμα μορφωτικού επιπέδου μεταξύ Βορρά και Νότου, με τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, μέχρι κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το πολύ, κυρίως σε περιοχές της Νότιας Ευρώπης και ιδίως στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Αντίθετα, οι περιφέρειες με τα χαμηλότερα ποσοστά ατόμων χαμηλού μορφωτικού επιπέδου βρίσκονται, ως επί το πλείστον, στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία.

Σύμφωνα πάντα με την έκθεση, οι περιφέρειες με το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων με σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (με πτυχίο ή μεταπτυχιακό δίπλωμα master's ή ισοδύναμο) βρίσκονται, ως επί το πλείστον, στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις Κάτω Χώρες, τη Βόρεια Ισπανία και την Κύπρο. Οι περιφέρειες με τα χαμηλότερα ποσοστά πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκονται στην Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και την Τσεχική Δημοκρατία. Στην έκθεση τονίζονται επίσης σημαντικές περιφερειακές ανισότητες όσον αφορά τη συμμετοχή των ενηλίκων στη διά βίου μάθηση.

Συμπερασματικά, οι γεωγραφικές ανισότητες στην εκπαίδευση εξακολουθούν να υπάρχουν παρά τις δεσμεύσεις των κρατών μελών για την προώθηση της ισότητας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Γι' αυτό και η έκθεση -η πρώτη του είδους- καλεί τις χώρες της ΕΕ να καταβάλλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για τη μείωση των εν λόγω ανισοτήτων. «Όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες θα πρέπει να επωφελούνται από μια ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση - ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής τους. Είναι καιρός να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί. Η αντιμετώπιση των γεωγραφικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για μια ισορροπημένη περιφερειακή ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή. Τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία μπορούν και πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων,» δήλωσε η Ανδρούλλα Βασιλείου, ευρωπαία επίτροπος αρμόδια για την Εκπαίδευση, τον Πολιτισμό, την Πολυγλωσσία και τη Νεολαία.

Ιστορικό
Η έκθεση «Προσοχή στο χάσμα - ανισότητες εκπαίδευσης στις περιφέρειες της ΕΕ» εκπονήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το δίκτυο εμπειρογνωμόνων των κοινωνικών επιστημών εκπαίδευσης και κατάρτισης (NESSE). Η ομάδα των συντακτών εργάστηκε υπό την καθοδήγηση του Δρος Δημήτρη Μπάλλα του Πανεπιστημίου του Sheffield, Ηνωμένο Βασίλειο.

Η έκθεση βασίζεται σε στοιχεία της Eurostat και περιέχει πάνω από 100 χάρτες που παρουσιάζουν τις περιφερειακές ανισότητες. Προσδιορίζει τις δέκα κορυφαίες και τις 10 κατώτερες περιφέρειες της ΕΕ για καθέναν από τους δείκτες που εξετάζει. Άλλα βασικά πορίσματα της έκθεσης είναι τα εξής:
- Οι περιφερειακές ανισότητες στην εκμάθηση εμποδίζουν την ισορροπημένη περιφερειακή εξέλιξη και την οικονομική ανάπτυξη·
- Οι περιφερειακές ανισότητες στην εκπαίδευση συνεπάγονται ανισότητες μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ. Ενθαρρύνουν επίσης τη διαφυγή εγκεφάλων προς τις περισσότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες·
- Η φύση, το εύρος και οι επιπτώσεις των εκπαιδευτικών ανισοτήτων ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ. Οι λύσεις μέσω πολιτικής πρέπει να είναι προσαρμοσμένες και όχι γενικές·
- Η αποτελεσματική χρησιμοποίηση των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων μπορεί να συμβάλει στην εξάλειψη των περιφερειακών ανισοτήτων στην εκπαίδευση και των επιπτώσεών τους·
- Η συστηματικότερη συλλογή στοιχείων σε υποπεριφερειακό επίπεδο είναι αναγκαία για να βελτιωθεί η βάση γνώσεων και να ενημερωθούν οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής σχετικά με το θέμα αυτό.

Τον Νοέμβριο, η Επιτροπή θα εγκρίνει τη στρατηγική της για την «επανεξέταση των δεξιοτήτων», στην οποία θα δίδεται έμφαση στην ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι γεωγραφικές ανισότητες στην εκπαίδευση. Το 2013, η Επιτροπή θα υποβάλει περαιτέρω στοιχεία και συμβουλές πολιτικής προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να βελτιωθεί η ισότητα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Μια δεύτερη έκθεση σχετικά με τη γεωγραφία των εκπαιδευτικών ανισοτήτων στην ΕΕ θα δημοσιευτεί το 2013.

ΠΙΝΑΚΑΣ
Ανισότητες στα κράτη μέλη

Οι σπουδαστές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ως ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 20-24 ετών: οι μεγαλύτερες περιφερειακές ανισότητες απαντώνται στο Βέλγιο· (βέλτιστη κατάσταση: Βρυξέλλες, πρωτεύουσα, με ποσοστό 120,7%*· χείριστη κατάσταση: Επαρχία Λουξεμβούργου, με ποσοστό 23,4%), ακολουθούμενο από την Τσεχική Δημοκρατία  (βέλτιστη κατάσταση: Πράγα, με ποσοστό 100%· χείριστη κατάσταση: Střední Čechy, με ποσοστό 5,6%)  και την Αυστρία (βέλτιστη κατάσταση: Βιέννη, με ποσοστό 100%· χείριστη κατάσταση: Voralberg, με ποσοστό 7,3%).
* Η αναλογία μπορεί να είναι μεγαλύτερη από 100% σε περιφέρειες με πολλά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (συνήθως περιφέρειες πρωτευουσών) που προσελκύουν μεγάλο σπουδαστικό πληθυσμό και μεγάλο αριθμό σπουδαστών ηλικίας άνω των 20-24 ετών.
Γεωγραφική προσβασιμότητα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – ποσοστό των ατόμων που ζουν σε απόσταση που απαιτεί περισσότερο από 60 λεπτά για τη μετάβαση στο πλησιέστερο πανεπιστήμιο: Η Ισπανία παρουσιάζει το μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των περιφερειών της που βρίσκονται στη βέλτιστη κατάσταση και εκείνων που βρίσκονται στη χείριστη κατάσταση (βέλτιστη κατάσταση: Μαδρίτη και Χώρα των Βάσκων, με ποσοστό 0%· χείριστη κατάσταση: Ceuta, με ποσοστό 99,7%). Ακολουθείται με μικρή διαφορά από την Ελλάδα  βέλτιστη κατάσταση:Αττική, με ποσοστό 1,2%· χείριστη κατάσταση: Δυτική Μακεδονία, με ποσοστό 100%), Φινλανδία (βέλτιστη κατάσταση: Etelä-Suomi, με ποσοστό 1,2%· χείριστη κατάσταση: Åland, με ποσοστό 88,5%)  και τη Βουλγαρία (βέλτιστη κατάσταση: Yugozapaden, με ποσοστό 14,4%· χείριστη κατάσταση: • Severozapaden, με ποσοστό 97,4%).
Αναλογία πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μεταξύ του πληθυσμού ηλικίας 15 ετών και άνω: Σε οκτώ κράτη μέλη, υπάρχει διαφορά άνω των 15 ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ των περιφερειών με τις βέλτιστες και εκείνων με τις χείριστες επιδόσεις. Το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάζει το μεγαλύτερο χάσμα (23,4 ποσοστιαίες μονάδες, βέλτιστες επιδόσεις: κέντρο του Λονδίνου, με ποσοστό 41,8%· χείριστες επιδόσεις: Tees Valley και Durham, με ποσοστό 18,4%),  ακολουθούμενο από τη Γαλλία (21,3 εκατοστιαίες μονάδες, με βέλτιστες επιδόσεις: Île de France, με ποσοστό 33%· χείριστες επιδόσεις: Κορσική, με ποσοστό 11,7%),  την Τσεχική Δημοκρατία (18,8 ποσοστιαίες μονάδες, με βέλτιστες επιδόσεις: Πράγα, με ποσοστό 25,8% - χείριστες επιδόσεις: Severozápad, με ποσοστό 7%), την Ισπανία (17,6 ποσοστιαίες μονάδες, με βέλτιστες επιδόσεις: Χώρα των Βάσκων, με ποσοστό 34,3% - χείριστες επιδόσεις: Extremadura, με ποσοστό 16,7%), τη Σλοβακία (17,1 ποσοστιαίες μονάδες, με βέλτιστες επιδόσεις: Bratislavský kraj, με ποσοστό 27,2% - χείριστες επιδόσεις: Východné Slovensko, με ποσοστό 10,1%) και τη Ρουμανία (15,4 ποσοστιαίες μονάδες, με βέλτιστες επιδόσεις: Βουκουρέστι–Ilfov, με ποσοστό 22,5% - χείριστες επιδόσεις: Sud-Muntenia, με ποσοστό 7,1%).
Ποσοστό πληθυσμού με χαμηλά εκπαιδευτικά προσόντα: Η Γαλλία έχει τον υψηλότερο βαθμό περιφερειακών ανισοτήτων (βέλτιστη κατάσταση: Αλσατία, με ποσοστό 32,9%· χείριστη κατάσταση: Κορσική, 60,1%), ακολουθούμενη από την Ελλάδα  (βέλτιστη κατάσταση: Αττική, με ποσοστό 37%· χείριστη κατάσταση: Ιόνια Νησιά, με ποσοστό 64,1%),  την Ισπανία (βέλτιστη κατάσταση: Μαδρίτη, με ποσοστό 44,2% - χείριστη κατάσταση: Extremadura, με ποσοστό 67,4%),  τη Ρουμανία (βέλτιστη κατάσταση: Βουκουρέστι–Ilfov, με ποσοστό 21,9% - χείριστη κατάσταση: Βορειοανατολική περιφέρεια, με ποσοστό 42,8%)  και τη Γερμανία (βέλτιστη κατάσταση: Chemnitz, με ποσοστό 11,9% - χείριστη κατάσταση: Βρέμη, με ποσοστό 30,6%).
Συμμετοχή ενηλίκων στη διά βίου μάθηση Το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάζει τις μεγαλύτερες περιφερειακές ανισότητες (βέλτιστη κατάσταση: κέντρο του Λονδίνου, με ποσοστό 16,1% του πληθυσμού ηλικίας 25-64 ετών στη διά βίου μάθηση - χείριστη κατάσταση: Βόρεια Ιρλανδία, με ποσοστό 5,7%).

ΠΗΓΗ: Ε.Ε. - Αντιπροσωπεία στην Αθήνα.