Αθήνα 6.9.2013, 12:54

Της ΑΝΝΑΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
Πρώην υπουργού Παιδείας

Για ακόμα μια φορά το βάρος των αδυναμιών στην λειτουργία ενός υπουργείου -και δη της Παιδείας- μεταφέρεται στους βουλευτές και μάλιστα, ως κατεπείγουσα ανάγκη και ως παράπλευρη απώλεια του μνημονίου. Πολύ μεγαλύτερο είναι το βάρος για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι από υπέρμαχοι των μεταρρυθμίσεων, υποχρεώνονται να στηρίζουν κομματικές λογικές της Νέας Δημοκρατίας, λόγω της έλλειψης μιας καθαρής προγραμματικής συμφωνίας των συγκυβερνώντων, που ακόμη ετοιμάζεται…

Η Κυβέρνηση επαναλαμβάνει τα ίδια και τα ίδια και στην Παιδεία, σε μία εποχή που θα έπρεπε να αλλάξουν τα πάντα, που πρέπει να αλλάξουμε όλοι μας.

Το σχετικό σχέδιο νόμου κατατέθηκε τελικά την περασμένη Τετάρτη. Ανασύρθηκε από το συρτάρι, αλλά είναι απόλυτα νοθευμένο ως προς τον μεταρρυθμιστικό του χαρακτήρα,  με διατάξεις που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση και χωρίς  προϋπολογισμό και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.

Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε …με εντολή Σαμαρά!

Ο μεγάλος παιδαγωγός Αλέξης Δημαράς είχε μιλήσει πολλές φορές για «τη μεταρρύθμιση που δεν έγινε ποτέ» στον χώρο της παιδείας , κυρίως λόγω της μεγάλης κομματικής και πολιτικής πόλωσης στα θέματα αυτά, της βραχύβιας θητείας  των Υπουργών  Παιδείας αλλά και της προχειρότητας στην προετοιμασία νόμων, ακόμη και σε θέματα παιδείας που τα αποτελέσματα τους  φαίνονται σε βάθος χρόνων. Γιατί βέβαια άλλο μια  μεταρρύθμιση που βλέπει συνολικά το εκπαιδευτικό σύστημα - από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο -και άλλο αποσπασματικές ρυθμίσεις  ή αλλαγές στο σύστημα εξετάσεων κάθε 6 -7 χρόνια.

Το 2011 είχε κατατεθεί το ν/σ για το «Νέο Λύκειο», ένα ολοκληρωμένο νομοσχέδιο για το Γενικό και Τεχνολογικό Λύκειο και τις εισαγωγικές εξετάσεις. Ήταν το πέμπτο σε μια σειρά  πολυνομοσχεδίων (από την αντικειμενική και αξιοκρατική διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού των εκπαιδευτικών μέχρι την νέα δομή και λειτουργία των ΑΕΙ)  που είχαν ήδη ψηφισθεί.

Η προεργασία ήταν συγκεκριμένη. Ξεκίνησε αρχικά με την αξιολόγηση των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων και προτάσεων του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας.

Μετά από δύο χρόνια διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκομένους , συνεργασίας με εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (κατατέθηκε πλήρης μελέτη) μία ομάδα με ορισμένους από τους σημαντικότερους παιδαγωγούς της χώρας επεξεργάστηκε όλα τα παραπάνω και κατέθεσε στη Διακομματική Επιτροπή σχέδιο το οποίο έτυχε ευρείας αποδοχής.

Το σχέδιο είχε μια σαφή φιλοσοφία και υπηρετούσε ένα βασικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την προοπτική της νέας γενιάς, σε μια εποχή που όλα συνεχώς αλλάζουν.
• Πως αναβαθμίζεται ο ρόλος της τεχνικής εκπαίδευσης για την αξιοπρεπή απασχόληση των νέων ανθρώπων και συμβολή τους στην ανάπτυξη της Χώρας,
• Πως μορφοποιείται το Λύκειο εξελισσόμενο σταδιακά από τα μαθήματα γενικής παιδείας σε μαθήματα εξειδίκευσης στην Γ΄ Λυκείου,
• Πως σταδιακά συνδέονται οι εξετάσεις με το Πανεπιστήμιο,
• Πως απαλλάσσονται τα παιδιά από τα φροντιστήρια, πως παραμένουν αντικειμενικά τα κριτήρια εισαγωγής,
• Πως προσεγγίζεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών, 
• Πως εξασφαλίζεται η ενεργητική διαδικασία επαγγελματικού προσανατολισμού τους με διαφορετικό τρόπο.

Παράλληλα υπήρχε η προσομοίωση εφαρμογής των νέων επιλογών, σε κάθε λύκειο της χώρας, λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό και τις ειδικότητες των εκπαιδευτικών, τις υπάρχουσες υποδομές αλλά και τα οικονομικά δεδομένα της χώρας, ώστε να λειτουργούν εξ ίσου αποτελεσματικά μικρά ή μεγάλα Λύκεια, στο κέντρο ή την περιφέρεια, προσβλέποντας σε ίσες δυνατότητες  τόσο  για τους μαθητές όσο και τους εκπαιδευτικούς.

Ακόμη σημαντικότερο θεωρώ (α) την επιτευχθείσα τότε συναίνεση, με σχεδιασμό σε βάθος δεκαετίας  έστω  και με επιμέρους συμβιβασμούς και (β) την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης από τα τότε προγράμματα  ΕΣΠΑ, που τελικά χάθηκαν λόγω της αναβλητικότητας στην ψήφιση του νόμου. 

Με βάση τον τότε σχεδιασμό της συνολικής μεταρρύθμισης στην παιδεία, ο Σεπτέμβρης του 2014, θα σηματοδοτούσε την νέα εποχή στην εκπαίδευση.

Οι μαθητές θα είχαν όλοι τελειώσει το νέο Λύκειο ή το νέο Τεχνολογικό Λύκειο, με νέα προγράμματα σπουδών, με περιορισμό των μαθημάτων και με μαθήματα προετοιμασίας για τις εισαγωγικές, χωρίς  την ανάγκη για φροντιστήρια. Τα Πανεπιστήμια θα είχαν προετοιμασθεί για το νέο σύστημα  εισαγωγής, έχοντας  αποφασιστικό ρόλο στον τρόπο λειτουργίας τους, με βάση τους οργανισμούς και τους κανονισμούς λειτουργίας καθενός από αυτά, που όμως ακόμη δεν ξεκίνησαν, μετά τις αλλαγές που ακολούθησαν.

Όλα ανεστάλησαν. Ο Πρόεδρος της ΝΔ κ. Σαμαράς παρά την αρχική συμφωνία, αρνήθηκε τελικά να εισαχθεί το νομοσχέδιο στο Υπουργικό Συμβούλιο το Γενάρη του 2012  (τότε τα Υπουργικά Συμβούλια συζητούσαν τα Νομοσχέδια) υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση Παπαδήμου είναι μόνο για το PSI.

Ακόμη και η επιστολή που του έστειλα  την 1η  Μαρτίου 2012 ως αρμόδια Υπουργός για να επισημάνω ότι χάνουμε πολύτιμο χρόνο και πόρους που θα το πληρώσουν εκπαιδευτικοί και μαθητές δεν βρήκε καμία ανταπόκριση. Ουδεμία αντίδραση.  Έγιναν εκλογές και  το νομοσχέδιο μπήκε στο συρτάρι μαζί με το έτοιμο νομοσχέδιο για την έρευνα, στην κατάρτιση του οποίου είχε συμβάλλει καθοριστικά το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΣΕΤ) υπό τον Πρόεδρο κ. Κριμιζή.

Θεωρώ εξαιρετικά σημαντική την προώθηση του Νέου Λυκείου. Θεωρώ τις αλλαγές στην Β΄θμια εκπαίδευση ως ένα από τα σημαντικότερα θέματα στη χώρα.

Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν θα ήθελα και δεν θα υποστήριζα ένα περισσότερο τολμηρό και ανατρεπτικό νομοσχέδιο για το οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί συναίνεση στη Βουλή, ιδιαίτερα σήμερα που στη χώρα νόημα έχουν μόνο οι πολύ βαθιές μεταρρυθμίσεις.

Αντ’ αυτού σήμερα  ενεργούμε υπό την πίεση της τρόικας και με κατεπείγουσες διαδικασίες κεκλεισμένων των  θυρών.

Αιτία είναι οι  20 μήνες αδράνειας και άρνησης εφαρμογής ή  επεξεργασίας όσων είχαν συμφωνηθεί. Μια καθυστέρηση  που άνοιξε τελικά την μέχρι τότε κλειστή πόρτα  του  Υπουργείου Παιδείας στην τρόικα  και  έφερε  - όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις - την πίεση για μέτρα  αλλά και  την αριθμητική του μνημονίου  και  στα ...σχολεία.

Παρακολουθούμε  και εδώ την ίδια πολιτική τακτική που είδαμε στην « επιχείρηση ανατροπής» του νόμου για τα ΑΕΙ και στην συνέχεια για την εφαρμογή του  «σχεδίου»  «Αθηνά». Αλλαγές πελατειακού τύπου, κατάθεση και απόσυρση άρθρων με βάση τις κομματικές και συντεχνιακές διευθετήσεις, φωτογραφικές ρυθμίσεις κτλ. Κυρίως δε, εξαίρεση σημαντικών τομέων από τη δημόσια τεχνική εκπαίδευση χωρίς τεκμηρίωση, διαθεσιμότητες χωρίς ατομική αξιολόγηση( φεύγουν  καθηγητές που βραβεύθηκαν ως Άριστοι ή έχουν υψηλά τυπικά προσόντα και ουσιαστικό έργο, όταν άλλοι με πλαστά μεταπτυχιακά παραμένουν ανέγγιχτοι), πολλαπλασιασμό αντί για μείωση των εξετάσεων, επιβάρυνση αντί για ελάφρυνση των οικογενειών με φροντιστήρια, αλλαγές στα προγράμματα σπουδών χωρίς τεκμηρίωση και  χιλιάδες μαθητές μετέωροι να αναζητούν το μέλλον τους στην ιδιωτική εκπαίδευση.

«Όσο συνεχίζεις να δουλεύεις με τον ίδιο τρόπο έχεις τα ίδια αποτελέσματα». Το ζήσαμε για δεκαετίες.