Η νέα δομή θα ονομάζεται «Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο - Λύκειο» και θα λειτουργεί υπό ενιαία διεύθυνση με τέσσερα χρόνια γυμνάσιο και τέσσερα χρόνια λύκειο, ενώ οι απόφοιτοί του θα έχουν ίσα δικαιώματα με τους αποφοίτους ΕΠΑΛ.

Ο κ. Φίλης δεν αποποιήθηκε των ευθυνών που φέρει η Πολιτεία διότι η ειδική εκπαίδευση στο σύνολό της είναι παραμελημένη και τόνισε την αναγκαιότητα της ενίσχυσης του αισθήματος της αξιοπρέπειας και αυτοεκτίμησης καθενός παιδιού που φοιτά στα σχολεία ειδικών αναγκών, ενημερώνοντας ότι μετά από οκτώ χρόνια, το υπουργείο προχωρά στην ίδρυση περίπου τετρακοσίων νέων τμημάτων ένταξης, προκειμένου τα παιδιά με ειδικές ανάγκες να μπορούν να φοιτούν μέσα στο σχολείο με τα άλλα παιδιά, αλλά με διαφοροποιημένη διδασκαλία, ώστε να μην δημιουργείται η εντύπωση γκέτο, τουλάχιστον στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Στα μετρά που παρουσίασε ο υπουργός για την ενίσχυση της Ειδικής Εκπαίδευσης εντάσσονται:

- Η ίδρυση νέων ΕΕΕΕΚ. Η αναμόρφωσή τους με εσωτερική διάρθρωση, ώστε να ανταποκρίνονται στις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών.

- Η επέκταση της Τάξης Μαθητείας και για τους μαθητές των Ειδικών ΕΠΑΛ.

- Η σύσταση σχολικών συνεταιρισμών σε Ειδικά Σχολεία.

- Η λειτουργία ΣΕΚ και ΙΕΚ Ειδικής Αγωγής.

Θα βοηθηθούν οι σύλλογοι γονέων που επωμίζονται ένα μεγάλο βάρος για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, να δημιουργήσουν Κοιν.Σ.Επ, δηλαδή συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ώστε να διαμορφωθούν όροι προστατευμένης εργασίας για τα παιδιά που τελειώνουν την τεχνική επαγγελματική ειδική αγωγή.

Ο υπουργός δέχτηκε ερώτηση και για τη μείωση των ωρών διδασκαλίας στα Γυμνάσια με αποτέλεσμα το ωρολόγιο πρόγραμμα να διαμορφώνεται στις 32 έναντι των 35 ωρών. Στην απάντησή του διευκρίνισε ότι τις αποφάσεις για τις αλλαγές δεν τις λαμβάνει ο υπουργός, που έχει απλά ρόλο επικυρωτικό, αλλά το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη και έρευνα.

Η βασική άποψη του υπουργού είναι οτι χρειαζόμαστε λιγότερες εξετάσεις στο Γυμνάσιο και περισσότερο ωφέλιμο διδακτικό χρόνο. «Δεν θέλουμε να υπάρχει στο σχολείο, στο Γυμνάσιο ιδιαίτερα, μια αντίληψη ότι τα παιδιά συμμετέχουν απλώς για να δώσουν εξετάσεις. Θέλουμε να έχει μεγαλύτερο χρόνο η διάρκεια του σχολικού έτους, να έχουμε τετράμηνα και όχι τρίμηνα και στο τέλος κάθε τάξης στο Γυμνάσιο να μην δίνονται δώδεκα και δεκαπέντε μαθήματα στην τελική εξέταση, αλλά αυτά που θα εκτιμήσουμε ότι είναι τα πιο βασικά για τη λειτουργία του σχολείου» δήλωσε ο Νίκος Φίλη, συμπληρώνοντας:

«Άρα, ουσία και όχι τύπος. Άρα, μάθημα, σχέση του εκπαιδευτικού με το παιδί και όχι εξετάσεις. Αυτός είναι ο κατευθυντήριος στόχος μας».

Ο Νίκος Φίλης στη συνέχεια τόνισε ότι «θέλουμε ποιοτικό χρόνο και όχι γενικά και αόριστα χρόνο. Θέλουμε να υπάρχει εκπαιδευτικό πρόγραμμα και αυτό να ικανοποιείται από τις επιλογές των εκπαιδευτικών και όχι το σχολειό να ικανοποιεί, καταρχήν, δικαιώματα εργασίας. Το σχολειό, καταρχήν, ικανοποιεί δικαιώματα εκπαιδευτικών αναγκών».

Ο υπουργός αναφέρθηκε στο θέμα της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών, εκφράζοντας την άποψη ότι «τα Αρχαία Ελληνικά πρέπει να διδαχθούν είτε από πρωτότυπο στο Λύκειο είτε από μετάφραση στο Γυμνάσιο -αυτό είναι μια ανοικτή συζήτηση που κάνουμε στην εκπαιδευτική κοινότητα- και να δώσουμε έμφαση στη λογοτεχνία και γενικότερα στη διδασκαλία της Γλώσσας, της ζωντανής γλώσσας του λαού με την οποία συνεννοούμαστε σήμερα μεταξύ μας και όπως ξέρετε έχει παρεισφρήσει σήμερα το φαινόμενο των greeklish. Τα παιδιά, εσείς βομβαρδίζεστε από τον οπτικό πολιτισμό και χρειάζεται να συζητήσουμε σοβαρά με εκπαιδευτικούς και παιδαγωγούς της γλώσσας το πρόβλημα της γλωσσικής διδασκαλίας».

Παράλληλα, ο Νίκος Φίλης δήλωσε από το Βήμα της Βουλής ότι «πρόθεση του υπουργείου είναι να μπουν ένα γνωστικά αντικείμενα και μαθήματα στα σχολεία. «Δεν μπορεί η σεξουαλική ενημέρωση να απουσιάζει από τα σχολεία. Είναι έγκλημα αυτό που συμβαίνει… Δεν μπορεί τα ζητήματα εθισμού -πάσης φύσεως εθισμού, από τα ναρκωτικά μέχρι τα τάμπλετ- να είναι έξω από τη συζήτηση στο σχολείο. Πρέπει και αυτά ως γνωστικά αντικείμενα και όχι ως περιθωριακά πρότζεκτ να υπάρχουν μέσα στο σχολείο» υπογράμμισε ο Υπουργός, υποστηρίζοντας ότι αυτή η περίοδος της ζωής των παιδιών -τα παιδιά του Γυμνασίου δηλαδή- είναι μια περίοδος που ό,τι τώρα μάθουν το μαθαίνουν και ό,τι δεν το μάθουν τώρα, δεν θα το μάθουν ποτέ αργότερα».

Κλείνοντας την απάντησή ο Νίκος Φίλης υπογράμμισε ότι σήμερα τα παιδιά, είτε διδάσκονται Αρχαία είτε όχι, δεν μιλάνε καλά την ελληνική μας γλώσσα για πολλούς λόγους. «Ας το συζητήσουμε και ας καταλήξουμε ψύχραιμα για ποιον λόγο» δήλωσε ο υπουργός. Για το θέμα της Βιολογίας ανέφερε ότι περιορίστηκε κατά μία ώρα και αναρωτήθηκε αν αυτό είναι μια απώλεια. «Θα το δούμε. Επαναλαμβάνω ότι έχουμε ως σύνθημά μας –σύνθημα με τη θετική έννοια- το εξής: Θέλουμε ποιοτικό χρόνο διδασκαλίας και όχι να χάνουν τα παιδιά στις τάξεις ώρες που στην ουσία είναι ώρες εξετάσεων και όχι μάθησης» υπογράμμισε.

Σε ερώτηση σχετική με τα Θρησκευτικά και τις σχεδιαζόμενες αλλαγές, ο κ. Φίλης δήλωσε ότι έχει ληφθεί απόφαση, μετά από διάλογο πενταετίας –πριν από τη δική μας Κυβέρνηση ξεκίνησε αυτός ο διάλογος και η πειραματική εφαρμογή νέων προγραμμάτων σπουδών Θρησκευτικών- και με την Εκκλησία και με άλλους θεωρητικούς κύκλους για το πώς θα διδάσκεται το μάθημα των Θρησκευτικών στο σχολείο. «Δεν θέλουμε να είναι κατηχητικό. Γιατί; Το κατηχητικό σημαίνει ότι πηγαίνει μέσα ο δάσκαλος, ο θεολόγος, για να κάνει κάποιον χριστιανό. Θα βαθμολογείται αυτό; Δηλαδή, θα βαθμολογούμε αν κάποιος είναι καλός ή κακός χριστιανός;» αναρωτήθη, τονίζοντας ότι αυτό είναι παράλογο.

Παράλληλα, ο υπουργός σημείωσε ότι «θέλουμε ένα σχολείο που να είναι ουδετερόθρησκο, να μην παρεμβαίνει στη συνείδηση των παιδιών, να τους δίνει γνώσεις για το θρησκευτικό φαινόμενο και, βεβαίως, να τους δίνει περισσότερα και πληρέστερα τα ζητήματα που αφορούν την ορθόδοξη θρησκεία, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος στη χώρα μας είναι ορθόδοξοι».

Για το ζήτημα των παρελάσεων ο Νίκος Φίλης δήλωσε τα εξής:

«Θα τελειώσω με το ζήτημα, το οποίο θέσατε, των παρελάσεων. Ξέρετε πότε εφαρμόστηκαν οι μαθητικές παρελάσεις στην Ελλάδα; Πιστεύετε ότι είναι από παλιά; Είναι από το 1937. Τότε, στη χώρα μας είχαμε δικτατορία Μεταξά, και οι παρελάσεις εφαρμόστηκαν για τον εθνικό φρονηματισμό των ελληνοπαίδων. Μα, θα μου πείτε ότι μετά πέρασαν πολλά χρόνια. Το δέχομαι. Να ξέρουμε, όμως, ότι αυτές οι παρελάσεις δεν αποτελούσαν ποτέ εξ αρχής ούτε μετά στοιχείο της εθνικής ταυτότητας του παιδιού και του Νεοέλληνα. Ήταν ένα στοιχείο φρονηματισμού, όπως λεγόταν. Μετά, ξέρετε, τι σημαίνει παρέλαση: Να πάνε τα παιδιά να τα δουν οι γονείς τους. Εντάξει, να παρελάσουν κι αυτά.

Έχει σημασία οι εθνικές επέτειοι να διδάσκονται με την καλή έννοια στο σχολείο, με γιορτές. Και στους δήμους να διοργανώνονται γιορτές, να μαθαίνουμε τον πολιτισμό, την ιστορία. Αυτό έχει σημασία. Λιγότερο έχει σημασία να παρελαύνουμε, ουσιαστικά, με τρόπους στρατιωτικών αγημάτων. Σημασία έχει να μαθαίνουμε την ουσία και δεν έχει σημασία εάν γίνεται, έστω, η γυμναστική επίδειξη στην παρέλαση».

Για το αν οι σύλλογοι διδασκόντων θα αποφασίζουν για την πρωινή προσευχή ο Νίκος Φίλης διευκρίνισε ότι την ευθύνη για να μην είναι υποχρεωτική η προσευχή στα σχολεία την έχει, επίσης, το υπουργείο. «Δεν πρόκειται να αφήσουμε τους συλλόγους των διδασκόντων, όπως είπατε, να διχάζονται κτλ. Εμείς θα την πάρουμε την ευθύνη. Η ευθύνη θα είναι: Δεν υποχρεώνουμε να γίνονται το πρωί προσευχές στα σχολεία. Αν, όμως, θελήσουν κάποιοι, αυτό είναι άλλη ιστορία. Δεν απαγορεύουμε. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι δεν θα θεωρήσουμε ότι η ταυτότητα του Έλληνα και η ταυτότητα του ορθόδοξου χριστιανού είναι μια ταυτότητα, όπως λένε οι πολιτικοί επιστήμονες, εργαλειακή, από τη μία εκκλησιαστικοποίησης και από την άλλη στρατιωτικοποίησης. Όχι, θέλουμε να υπάρχει ελευθερία. Τονίζω ότι η βάση της εθνικής μας ταυτότητας είναι η Δημοκρατία», δήλωσε ο υπουργός Παιδείας.

Σε άλλη ερώτηση, για το αν θα ενισχυθούν τα καλλιτεχνικά μαθήματα, ο κ. Φίλης δήλωσε ότι η καλλιτεχνική παιδεία διευρύνει τους ορίζοντες των παιδιών, όπως η πολιτική παιδεία διευρύνει τους ορίζοντες των ενηλίκων. «Άρα, η πολιτεία, αν έχει ως πρόταγμά της τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση των παιδιών, των εφήβων και των μικρότερων μαθητών, πρέπει τα καλλιτεχνικά μαθήματα με την ευρεία έννοια -στην οποία αναφερθήκατε κι εσείς και συμπεριλαμβάνετε και τη λογοτεχνία, όχι μόνο τις εικαστικές τέχνες, αλλά και τη μουσική- πρέπει να αποτελέσουν έναν από τους σπονδύλους του νέου προγράμματος σπουδών», ανέφερε, δίνοντας την υπόσχεση στον έφηβο βουλευτή ότι θα μελετήσουν το θέμα της ενίσχυσης των καλλιτεχνικών μαθημάτων.

Ο υπουργός υπογράμμισε ότι αναμορφώνοντας το πρόγραμμα θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να ενισχύσουν την ολόπλευρη μόρφωση των παιδιών, που σημαίνει και την καλλιτεχνική μόρφωση.

Σε ερώτηση για σχεδιαζόμενες αλλαγές στις πανελλαδικές, ο υπουργός Παιδείας, αφού αναγνώρισε ότι το τωρινό σύστημα είναι αδιάβλητο και αντικειμενικό, τόνισε την ανάγκη της αλλαγής του, καθώς το Λύκειο και ειδικά η Γ τάξη έχει μετατραπεί σε προθάλαμο των ΑΕΙ. «Δεν τρέχουμε, δεν βιαζόμαστε. Προκειμένου να αλλάξει αυτό το σύστημα, δεν αρκεί μόνο, όπως είπατε –και σωστά- η κατάλληλη προετοιμασία και ο μακροχρόνιος σχεδιασμός. Χρειάζεται δημόσιος διάλογος και συναίνεση από πολλές πλευρές και εννοώ και πολιτικά κόμματα. Το επιδιώκω. Αυτός είναι ο στόχος μου για τις μεγάλες αλλαγές συνολικά της εκπαίδευσης, προκειμένου το σχολείο να είναι σχολείο ποιότητας και ισότητας και όχι σχολείο άκρατου ανταγωνισμού, σχολείο με αντίληψη φροντιστηρίου, σχολείο-προθάλαμος για τα πανεπιστήμια», δήλωσε ο υπουργός εκφράζοντας την πεποίθηση ότι του χρόνου θα παρουσιαστεί στον δημόσιο διάλογο μια πρόταση συναρτημένη με τα πριν και τα μετά, όχι εντοπισμένη μόνο στη στιγμή της επιλογής. «Θα είμαστε έτοιμοι. Δεν θα αιφνιδιάσουμε, το παιδί θα έχει τουλάχιστον τρία χρόνια μπροστά του, για να γνωρίζει με ποιο τρόπο θα επιλεγεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση» ανέφερε.

Ο Νίκος Φίλης δέχτηκε μια ερώτηση από έφηβη Βουλευτή στην Κύπρο για την παραπαιδεία και στην οποία απάντησε ότι μια παράμετρος για την αντιμετώπισή της είναι οι λιγότερες εξετάσεις και συνακόλουθα η ύπαρξη ποιοτικού χρόνου και όχι ποσοτικού. Άλλη μια παράμετρος για την αντιμετώπιση της παραπαιδείας είναι κατά τον υπουργό ο απεγκλωβισμός από μία κοινωνική αντίληψη σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουμε ως πολίτες με αξία και δικαιώματα, αν δεν πάμε στο πανεπιστήμιο. «Αυτό είναι λάθος», τόνισε ο Νίκος Φίλης, σημειώνοντας ότι «υπάρχουν πολλοί τρόποι τελειώνοντας το Λύκειο να προχωρήσει κανείς και σε άλλες εκπαιδευτικές επιλογές. Η επαγγελματική και τεχνική εκπαίδευση στη χώρα μας είναι υποβαθμισμένες. Η προσπάθειά μας είναι να δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση σε αυτήν, προκειμένου τα παιδιά, μέσα από μία ολόπλευρη μόρφωση και όχι από μια πρώιμη επιλογή, να μπορέσουν να οδηγηθούν σε σωστές επιλογές και τεχνικής εκπαίδευσης ανώτερης και ανώτατης. Πρέπει να καταλάβουμε ότι, εάν για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους η προσπάθεια των ανθρώπων να πάνε στα πανεπιστήμια, συναρτάται όχι μόνο με την αγάπη προς τη μόρφωση, αλλά και με την προσπάθεια να ανέβουν κοινωνικά, αυτή η πραγματικότητα σήμερα έχει αλλάξει».

Στην πρόταση της Βουλευτού η εισαγωγή να μη γίνεται μόνο με γραπτές εξετάσεις αλλά και με μια συνέντευξη, ο Νίκος Φίλης σημείωσε ότι «πρέπει να βρούμε διαδικασίες «φακέλου» -με την καλή έννοια- για τα προσόντα του παιδιού, που θα προκύπτουν από τη συνολική εκπαιδευτική διαδικασία και όχι, επαναλαμβάνω, από στιγμιαίες εξετάσεις. Θα το σκεφτούμε».