Αθήνα 23.5.2012, 14:43

Ο προτεινόμενος φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο που θα εξασφαλίζει την ευρύτερη δυνατή κάλυψη όλων των φορέων και όλων των συναλλαγών, ενώ η αποφυγή του χρειάζεται να καταστεί ασύμφορη, υποστήριξε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στη γνωμοδότηση που υιοθέτησε σήμερα, Τετάρτη, 23 Μαΐου. Εισηγήτρια του εν λόγω νομοθετικού ψηφίσματος είναι η Ελληνίδα ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος του ΕΚ, κ. Άννυ Ποδηματά.

Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι η επιβολή του φόρου θα πρέπει να προχωρήσει ακόμα και αν μόνο ορισμένα κράτη μέλη συμφωνήσουν να τον εφαρμόσουν.

Οι φορολογικοί συντελεστές που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (0,1% για μετοχές και ομόλογα και 0,01% για τα παράγωγα) κρίνονται κατάλληλοι, ενώ οι συναλλαγές που πραγματοποιούν τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα πρέπει να εξαιρεθούν από την επιβολή του φόρου αυτού.

Παρότι το ΕΚ ζητά εδώ και περίπου δύο χρόνια την θέσπιση φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (ΦΧΣ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε νομοθετική πρόταση μόλις στα τέλη του 2011. Η τελευταία έρευνα του Ευρωβαρομέτρου δείχνει ότι το 66% των Ευρωπαίων τάσσονται υπέρ ενός τέτοιου φόρου.

Η εισηγήτρια κ. Άννυ Ποδηματά (Σοσιαλιστές), δήλωσε τα εξής: "Ο ΦΧΣ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εξόδου από την κρίση. Θα οδηγήσει σε μια δικαιότερη κατανομή των βαρών που προκαλεί η κρίση. Ο ΦΧΣ δεν θα οδηγήσει σε μετεγκατάσταση χρηματοπιστωτικών οργανισμών εκτός της ΕΕ, διότι το κόστος αυτής είναι υψηλότερο από την καταβολή του φόρου".

Το ΕΚ προτείνει την εφαρμογή της "αρχής έκδοσης", βάσει της οποίας τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρίσκονται εκτός της ζώνης του φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (ΦΧΣ) θα υποχρεούνται να καταβάλουν το φόρο αυτό εφόσον πραγματοποιούν συναλλαγές σε τίτλους που εκδόθηκαν αρχικά εντός της ζώνης ΦΧΣ, κάτι που δεν προβλεπόταν στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Για παράδειγμα, οι μετοχές της Siemens, που εκδόθηκαν αρχικά στη Γερμανία και αποτελούν αντικείμενο συναλλαγής μεταξύ ενός ιδρύματος στο Χονγκ Κονγκ και ενός στις ΗΠΑ θα πρέπει να υπόκεινται στο φόρο αυτό. Βάσει των προτάσεων της Επιτροπής, οι πράξεις αυτές θα διέφευγαν της φορολόγησης, διότι μόνο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που βρίσκονται εντός της ζώνης του ΦΧΣ θα υπόκειντο σε αυτή.

Το ΕΚ ζητά να τηρηθεί και η "αρχή της κατοικίας" που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προβλέπει την συμπερίληψη των μετοχών που εκδίδονται εκτός της ζώνης του ΦΧΣ στις περιπτώσεις όπου τουλάχιστον ένα ίδρυμα, με έδρα εντός της ζώνης, πραγματοποιεί συναλλαγές αυτών των μετοχών.

Το σχέδιο ψηφίσματος του ΕΚ αποσκοπεί στο να καταστήσει ασύμφορη την όποια προσπάθεια φοροδιαφυγής. Ακολουθώντας την προσέγγιση του τέλους χαρτοσήμου του Ηνωμένου Βασιλείου, το σχέδιο συνδέει τον ΦΧΣ με την απόκτηση νομίμων δικαιωμάτων ιδιοκτησίας. Αυτό σημαίνει ότι όταν για μία χρηματοπιστωτική συναλλαγή δεν έχει εισπραχθεί ΦΧΣ, αυτή δεν θα θεωρείται "νομικά εκτελεστή" και έτσι δεν θα συνεπάγεται μεταβίβαση του νόμιμου τίτλου. Καθώς λοιπόν ο ΦΧΣ θα είναι χαμηλός, το ρίσκο αυτό αναμένεται να ξεπερνά κατά πολύ κάθε δυνητικό οικονομικό όφελος που θα προκύψει από ενδεχόμενη προσπάθεια φοροδιαφυγής.

Στην περίπτωση όπου δεν καταστεί δυνατή η επιβολή του φόρου σε όλη την ΕΕ, το ψήφισμα προτείνει την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών που συμφωνούν με την εισαγωγή του. Ωστόσο, αναγνωρίζει  ότι  "η επιβολή ΦΧΣ σε έναν ιδιαίτερα περιορισμένο αριθμό κρατών μελών θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική στρέβλωση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά οπότε και θα πρέπει να ληφθούν εκτεταμένα μέτρα για να αποφευχθεί αυτό". Η κ. Ποδηματά σημείωσε ότι "καθώς η ΕΕ έχει τη μεγαλύτερη χρηματοπιστωτική αγορά, εναπόκειται σε μας να κάνουμε το πρώτο βήμα. Δεν μπορούμε να παραμένουμε όμηροι ενός μικρού αριθμού κρατών μελών". 

Ορισμένοι ευρωβουλευτές ζήτησαν να υπάρξουν εξαιρέσεις για κάποιους τομείς. Η βασικότερη αφορά την απαλλαγή των συνταξιοδοτικών ταμείων και των συναλλαγών που αυτά πραγματοποιούν από την επιβολή του φόρου.

Άλλα σημεία
• Η γνωμοδότηση δεν ζητά τα έσοδα από τον ΦΧΣ να μεταφερθούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σημειώνει όμως πως "η χρήση μέρους των εσόδων από τον ΦΧΣ ως ιδίων πόρων της Ένωσης θα μείωνε τις εθνικές συνεισφορές στον προϋπολογισμό της Ένωσης και, επομένως, θα αποδέσμευε κονδύλια από τους εθνικούς προϋπολογισμούς για άλλες χρήσεις". Όπως ανέφερε η εισηγήτρια κ. Ποδηματά, οι συνεισφορές αυτές θα μπορούσαν να μειωθούν έως και κατά 50%.
• Η γνωμοδότηση υποστηρίζει το χρονοδιάγραμμα της Επιτροπής η οποία προτείνει την 31η Δεκεμβρίου 2013 ως προθεσμία υιοθέτησης των εφαρμοστικών νόμων για τα κράτη μέλη και την 31η Δεκεμβρίου 2014 ως προθεσμία για την έναρξη ισχύος των νόμων αυτών.
• Η γνωμοδότηση συμφωνεί με την αρχική πρόταση να εξαιρεθούν οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην πρωτογενή αγορά (δηλαδή την αγορά των τίτλων από τον εκδότη, όταν αυτές οι κινητές αξίες διατέθηκαν για πρώτη φορά στην αγορά). Η εξαίρεση της πρωτογενούς αγοράς εξασφαλίζει ότι δεν θα επιβληθεί ο φόρος σε ωφέλιμες για την πραγματική οικονομία επενδύσεις.

"Το Κοινοβούλιο έδειξε σήμερα ότι οι πράξεις του συνάδουν με τις λέξεις του. Σεβόμαστε αυτά που επιθυμούν οι πολίτες της ΕΕ, η πλειοψηφία των οποίων θέλουν το ΦΧΣ. Θέλουν ο χρηματοπιστωτικός τομέας - ο οποίος προκάλεσε την κρίση - να καταβάλει το μερίδιο ευθύνης του. Ελπίζω ότι το Συμβούλιο θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και δε θα διστάσει να λάβει αποφάσεις τις οποίες ζητά η πλειοψηφία.

Ένα φιλόδοξο σύστημα ΦΧΣ θα μας δώσει ένα εργαλείο για τη μείωση της κερδοσκοπίας και θα αναγκάσει το χρηματοπιστωτικό τομέα να εκπληρώσει και πάλι τον αρχικό του ρόλο, αυτόν δηλαδή της εξυπηρέτησης όλων των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων, και όχι  της κερδοσκοπίας. Δεν πρέπει να τρομοκρατούμαστε από την κινδυνολογία που εκφράζουν οι κερδοσκόποι που λένε ότι θα εγκαταλείψουν την Ευρώπη εάν υπάρξει ΦΧΣ. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση και αν κάποιοι επιλέξουν να φύγουν παρά να αλλάξουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, αυτό θα είναι ένα επίσης θετικό αποτέλεσμα.

Το να μη θέσουμε το χρηματοπιστωτικό τομέα ενώπιον των ευθυνών του για την κατανομή των βαρών της κρίσης, θα ήταν μια απόφαση πέρα από κάθε πολιτική λογική. Εκλεγόμαστε για να υπηρετήσουμε τα 500 εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών και όχι μια χούφτα εμπόρων και εκπροσώπων ομάδων συμφερόντων".

Το νομοθετικό ψήφισμα υιοθετήθηκε με 487 ψήφους υπέρ, 152 κατά και 46 αποχές.