Η εύρυθμη λειτουργία των πλαισίων αφερεγγυότητας και των συστημάτων αναδιάρθρωσης αποτελεί βασικό στοιχείο για την υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η πρωτοβουλία αυτή θα προσφέρει περισσότερες δυνατότητες στις εταιρείες που αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικές δυσκολίες να προχωρήσουν εγκαίρως σε αναδιάρθρωση και να αποφύγουν έτσι την πτώχευση και τις απολύσεις. Θα διασφαλίσει ότι οι επιχειρηματίες θα έχουν μια δεύτερη ευκαιρία για να ξεκινήσουν νέα επιχείρηση μετά από πτώχευση. Θα έχει ακόμη ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των διαδικασιών αφερεγγυότητας σε όλη την ΕΕ. 

Ο πρώτος Aντιπρόεδρος κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε: «Θέλουμε να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις να προβαίνουν εγκαίρως σε αναδιάρθρωση, ώστε να διασώζονται οι θέσεις εργασίας και να διατηρείται η αξία τους. Επίσης, θέλουμε, με την υποστήριξή μας, οι επιχειρηματίες που αποτυγχάνουν να στέκονται ξανά στα πόδια τους πιο γρήγορα και να κάνουν μια νέα προσπάθεια έχοντας τη σοφία της εμπειρίας.» 

Η Eπίτροπος κ. Βιέρα Γιούροβα, αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων, δήλωσε: «Κάθε χρόνο στην ΕΕ πτωχεύουν 200 000 επιχειρήσεις• το γεγονός αυτό σημαίνει απώλεια 1,7 εκατ. θέσεων εργασίας. Πολλές από τις πτωχεύσεις αυτές θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν τα πλαίσια αφερεγγυότητας και οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης λειτουργούσαν με αποτελεσματικότερο τρόπο. Είναι πλέον καιρός να προσφέρουμε στους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία για να ξεκινήσουν νέα επιχείρηση, μέσω της πλήρους απαλλαγής τους από τα χρέη τους σε διάστημα τριών ετών κατ’ ανώτατο όριο. 

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί βασικό παραδοτέο του Σχεδίου Δράσης http://ec.europa.eu/finance/capital-markets-union/index_en.htm για την Ένωση Κεφαλαιαγορών και της στρατηγικής http://ec.europa.eu/growth/single-market/strategy_elγια την ενιαία αγορά. Θα συμβάλει στην άρση βασικών εμποδίων που αντιμετωπίζει η ανάπτυξη των κεφαλαιαγορών στην ΕΕ, παρέχοντας ασφάλεια δικαίου στους διασυνοριακούς επενδυτές και στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην προσέλκυση επενδυτών, στη δημιουργία και στη διατήρηση θέσεων εργασίας, και θα βοηθήσουν τις οικονομίες να απορροφούν τους κραδασμούς της οικονομίας. Σήμερα, πάρα πολλές βιώσιμες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες οδηγούνται στην εκκαθάριση αντί της έγκαιρης αναδιάρθρωσης, ενώ πολλοί λίγοι είναι οι επιχειρηματίες που έχουν μια δεύτερη ευκαιρία.

Επίσης, η πρόταση αυτή είναι σημαντική για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, επειδή οι αποτελεσματικές διαδικασίες αναδιάρθρωσης θα δίνουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αποφύγουν την παύση εξυπηρέτησης των δανείων τους στις τράπεζες και θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του υψηλού ποσοστού μη εξυπηρετούμενων δανείων σε τμήματα του τραπεζικού τομέα στην ΕΕ. Έτσι, οι τράπεζες θα μπορούν να δανείζουν περισσότερα σε καταναλωτές και επιχειρήσεις. 

Η προτεινόμενη οδηγία επικεντρώνεται σε τρία βασικά στοιχεία:

• Κοινές αρχές για τη χρήση πλαισίων έγκαιρης αναδιάρθρωσης, που θα βοηθούν τις εταιρείες να εξακολουθήσουν τις δραστηριότητές τους και να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους.

• Κανόνες που επιτρέπουν στους επιχειρηματίες να επωφεληθούν από μια δεύτερη ευκαιρία, καθώς θα απαλλάσσονται πλήρως από τα χρέη τους έπειτα από μια περίοδο 3 ετών κατ’ ανώτατο όριο. Σήμερα, οι μισοί Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι δεν θα ξεκινούσαν μια επιχείρηση επειδή φοβούνται την αποτυχία.

• Στοχοθετημένα μέτρα για τα κράτη μέλη ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών αφερεγγυότητας, αναδιάρθρωσης και απαλλαγής. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί η υπερβολικά μεγάλη διάρκεια και το κόστος των διαδικασιών σε πολλά κράτη μέλη, που οδηγούν σε ανασφάλεια δικαίου για τους πιστωτές και τους επενδυτές και σε χαμηλά ποσοστά ανάκτησης των οφειλόμενων χρεών. 

Οι νέοι κανόνες θα τηρούν τις ακόλουθες βασικές αρχές για να εξασφαλίζεται η συνοχή και η αποτελεσματικότητα των πλαισίων για την αφερεγγυότητα και την αναδιάρθρωση σε ολόκληρη την ΕΕ:

• Οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, ιδίως οι ΜΜΕ, θα έχουν πρόσβαση σε εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης για την ανίχνευση της επιδεινούμενης οικονομικής κατάστασής τους και τη διασφάλιση της αναδιάρθρωσής τους σε πρώιμο στάδιο.

• Ευέλικτα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης θα απλουστεύσουν τις χρονοβόρες, πολύπλοκες και δαπανηρές δικαστικές διαδικασίες. Τα εθνικά δικαστήρια θα επεμβαίνουν, όταν χρειάζεται, για τη διαφύλαξη των συμφερόντων των ενδιαφερομένων.

• Ο οφειλέτης θα έχει στη διάθεσή του μια περιορισμένη χρονικά «ανάσα» τεσσάρων μηνών κατ’ ανώτατο όριο πριν από την αναγκαστική εκτέλεση, ώστε να διευκολύνονται οι διαπραγματεύσεις και η επιτυχής αναδιάρθρωση.

• Τυχόν διαφωνούσα μειοψηφία πιστωτών και εταίρων δεν θα μπορεί να εμποδίσει τα σχέδια αναδιάρθρωσης, αλλά την ίδια στιγμή τα έννομα συμφέροντά τους θα διασφαλίζονται.

• Η νέα χρηματοδότηση θα έχει ειδική προστασία, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς αναδιάρθρωσης.

• Καθ’ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών προληπτικής αναδιάρθρωσης, οι εργαζόμενοι θα προστατεύονται πλήρως από την εργατική νομοθεσία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ.

• Η επιμόρφωση, η εξειδίκευση των επαγγελματιών του κλάδου και των δικαστηρίων, καθώς και η χρήση της τεχνολογίας [π.χ. η επιγραμμική (online) υποβολή των απαιτήσεων και των κοινοποιήσεων προς τους πιστωτές] θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και θα μειώσουν τη διάρκεια των διαδικασιών αφερεγγυότητας, αναδιάρθρωσης και δεύτερης ευκαιρίας. 

Ο κανονισμός περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32015R0848&from=en του 2015 επικεντρώνεται στην επίλυση των συγκρούσεων δικαιοδοσίας και νόμων σε διασυνοριακές διαδικασίες αφερεγγυότητας, και διασφαλίζει την αναγνώριση των αποφάσεων που συνδέονται με διαδικασίες αφερεγγυότητας σε ολόκληρη την ΕΕ. Δεν εναρμονίζει το ουσιαστικό δίκαιο των κρατών μελών περί αφερεγγυότητας.

Οι μελέτες εξέτασης της εφαρμογής της σύστασης http://ec.europa.eu/justice/civil/files/c_2014_1500_el.pdf του 2014 σχετικά με την αναδιάρθρωση και τη δεύτερη ευκαιρία έδειξαν ότι, παρά τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αφερεγγυότητας, οι κανόνες εξακολουθούν να αποκλίνουν και να είναι ανεπαρκείς σε ορισμένες χώρες. Σε αρκετά κράτη μέλη, δεν είναι δυνατή η αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης πριν από την πτώχευση. Όσον αφορά τη δεύτερη ευκαιρία, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε σχέση με τη διάρκεια της περιόδου απαλλαγής.

Τέτοιου είδους διαφορές στα νομικά πλαίσια των κρατών μελών οδηγούν σε ανασφάλεια δικαίου, επιπρόσθετο κόστος για τους επενδυτές κατά την αξιολόγηση των κινδύνων, λιγότερο ανεπτυγμένες κεφαλαιαγορές και επίμονα εμπόδια στην αποτελεσματική αναδιάρθρωση βιώσιμων εταιρειών στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών ομίλων επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, στο σχέδιο δράσης για την Ένωση Κεφαλαιαγορών http://ec.europa.eu/finance/capital-markets-union/index_en.htm του 2015 ανακοινώθηκε νομοθετική πρωτοβουλία για την αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων, στην οποία περιλαμβάνεται η έγκαιρη αναδιάρθρωση και η δεύτερη ευκαιρία. Σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι να αντιμετωπίσει τα σημαντικότερα εμπόδια που παρακωλύουν την ελεύθερη ροή κεφαλαίων και να αξιοποιήσει τα εθνικά συστήματα που λειτουργούν σωστά. Στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ενιαία αγορά http://ec.europa.eu/growth/single-market/strategy_el ανακοινώθηκε η υποστήριξη των επιχειρηματιών με νομοθετική πράξη η οποία θα δημιουργεί ένα κανονιστικό περιβάλλον που θα αποδέχεται την αποτυχία χωρίς να αποθαρρύνει τους επιχειρηματίες από το να κάνουν μια δεύτερη προσπάθεια με νέες ιδέες.

Στην «Έκθεση των πέντε Προέδρων» με τίτλο «Η ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης», του Ιουνίου του 2015, ο τομέας της νομοθεσίας περί αφερεγγυότητας αναφέρεται μεταξύ των σημαντικότερων σημείων συμφόρησης που εμποδίζουν την ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών στη ζώνη του ευρώ και πέρα από αυτήν.