Αθήνα 29.9.2011, 19:53

Πλήρη συµµόρφωση µε τους κανόνες της ΕΕ σχετικά µε τα όρια του χρόνου εργασίας για γιατρούς στις υπηρεσίες δηµόσιας υγείας, ζητά από την Ελλάδα και την Ιρλανδία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Tο αίτηµα διατυπώθηκε µε τη µορφή αιτιολογηµένης γνώµης στο πλαίσιο διαδικασιών παράβασης της ΕΕ. Η Ιρλανδία και η Ελλάδα έχουν πλέον δύο µήνες προθεσµία να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τα µέτρα που έχουν λάβει για την εναρµόνιση της νοµοθεσίας τους µε τη νοµοθεσία της ΕΕ. ∆ιαφορετικά, η Επιτροπή µπορεί να αποφασίσει να παραπέµψει την Ιρλανδία και την Ελλάδα στο ∆ικαστήριο της ΕΕ.

Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, η εθνική νοµοθεσία προβλέπει όρια του χρόνου εργασίας των γιατρών, αλλά στην πράξη τα κρατικά νοσοκοµεία συχνά δεν εφαρµόζουν τους κανόνες στους ασκούµενους γιατρούς ή άλλους νοσοκοµειακούς γιατρούς. Υπάρχουν ακόµη πολυάριθµες περιπτώσεις στις οποίες νεαροί γιατροί είναι τακτικά υποχρεωµένοι να εργάζονται µε συνεχείς 36ωρες βάρδιες, να εργάζονται περισσότερες από 100 ώρες την εβδοµάδα και 70-75 ώρες εβδοµαδιαίως κατά µέσο όρο, και να εξακολουθούν να εργάζονται χωρίς τα δέοντα διαλείµµατα ανάπαυσης ή ύπνου.

Στην Ελλάδα, οι γιατροί που εργάζονται σε κρατικά νοσοκοµεία και κέντρα υγείας πρέπει συχνά να εργάζονται κατά µέσο τουλάχιστον 64 ώρες την εβδοµάδα και πάνω από 90 ώρες σε ορισµένες περιπτώσεις, χωρίς να υπάρχει νόµιµο µέγιστο όριο. ∆εν υπάρχει νόµιµο ανώτατο όριο όσον αφορά τον αριθµό των συνεχόµενων ωρών που µπορεί να τους ζητηθεί να εργαστούν στη θέση εργασίας, και συχνά πρέπει να εργάζονται χωρίς τα δέοντα διαλείµµατα ανάπαυσης και ύπνου.

Η Επιτροπή θεωρεί την κατάσταση αυτή σοβαρή παράβαση της οδηγίας της ΕΕ σχετικά µε τον χρόνο εργασίας . Υπερβολικές ώρες εργασίες, σε συνδυασµό µε την έλλειψη ελάχιστης ανάπαυσης, αποτελούν ευρέως αναγνωρισµένους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζοµένων. Επίσης, γιατροί µε υπερκόπωση διατρέχουν τον κίνδυνο να κάνουν λάθη τα οποία µπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις για τους ασθενείς τους.

Προειδοποιητική επιστολή έχει αποσταλεί στην Ιρλανδία τον Νοέµβριο του 2009 και στην Ελλάδα τον Οκτώβριο του 2008. Μολονότι είχαν ως συνέπεια την πραγµατοποίηση µικρών αλλαγών, η εκτίµηση της Επιτροπής είναι ότι η συµµόρφωση µε τους κανόνες της ΕΕ δεν έχει βελτιωθεί ουσιαστικά στην πράξη. Συνεπώς, η Επιτροπή απέστειλε αιτιολογηµένη γνώµη στην Ιρλανδία και στην
Ελλάδα.

Ιστορικό
Στο πλαίσιο της οδηγίας για τον χρόνο εργασίας, οι εργαζόµενοι έχουν το δικαίωµα να περιορίσουν τον µέγιστο χρόνο εργασίας για λόγους υγείας και ασφάλειας. Ο χρόνος εργασίας δεν µπορεί να υπερβαίνει τις 48 ώρες την εβδοµάδα κατά µέσο όρο, συµπεριλαµβανοµένων ενδεχοµένως των υπερωριών. Οι εργαζόµενοι δικαιούνται επίσης µια ελάχιστη περίοδο συνεχούς ανάπαυσης 11 ωρών ηµερησίως και επιπλέον ελάχιστη περίοδο συνεχούς ανάπαυσης 24 ωρών την εβδοµάδα. Υπάρχει κάποια ευελιξία αναβολής των ελάχιστων περιόδων ανάπαυσης για δικαιολογηµένους λόγους, αλλά µόνον µε την προϋπόθεση ότι ο εργαζόµενος µπορεί να ανακτήσει λίγο αργότερα όλες τις ώρες ανάπαυσης που έχασε.

Οι µισθωτοί γιατροί καλύπτονταν πάντοτε από την οδηγία για τον χρόνο εργασίας. Ωστόσο, για τους ασκούµενους γιατρούς, το όριο του χρόνου εργασίας καταργήθηκε σταδιακά, µε βάση ειδικούς κανόνες, στη διάρκεια της περιόδου 2000 - 2009. Από την 1η Aυγούστου 2009 και µετά, το όριο των 48 ωρών εφαρµόζεται για τους ασκούµενους γιατρούς (σε λίγα κράτη µέλη, εκτός της Ιρλανδίας και της Ελλάδας, εξακολουθούσε να εφαρµόζεται το µεταβατικό όριο των 52 ωρών έως την 31η Ιουλίου 2011). Οι διατάξεις της οδηγίας σχετικά µε τις ελάχιστες περιόδους ανάπαυσης εφαρµόζονται πλήρως για τους ασκούµενους γιατρούς σε όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ από την 1η Aυγούστου 2004 και µετά.

Οι επιµελητές γιατροί µπορούν να εξαιρούνται από τις κύριες διατάξεις της οδηγίας βάσει της εξαίρεσης για τους εργαζόµενους οι οποίοι είναι αρκετά υψηλόβαθµοι ώστε να είναι πραγµατικά αυτόνοµοι στη διάθεση του χρόνου εργασίας και στην τήρηση των ωραρίων εργασίας τους. Οι αυτοαπασχολούµενοι δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της οδηγίας.

Η αποκαλούµενη ρήτρα εξαίρεσης (opt-out), η οποία επιτρέπει την εργασία για περίοδο µεγαλύτερη από 48 ώρες κατά µέσο όρο, µε την οικειοθελή συναίνεση του εργαζόµενου γιατρού, δεν ισχύει στην περίπτωση αυτή, επειδή η Ιρλανδία και η Ελλάδα δεν χρησιµοποιούν τη διάταξη αυτή. Εξάλλου, η οδηγία δεν επιτρέπει την εξαίρεση (opt-out) από τις απαιτήσεις ελάχιστης ανάπαυσης.

Υλικό

- Οδηγία για τον χρόνο εργασίας
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=706&langId=en&intPageId=205
- Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά µε τις διαδικασίες παράβασης:
http://ec.europa.eu/eu_law/infringements/infringements_en.htm
- Συνδρομή στο ενηµερωτικό δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την
απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις και την ισότητα των ευκαιριών, το οποίο αποστέλλεται δωρεάν µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου:
http://ec.europa.eu/social/e-newsletter
Αρµόδιοι υπάλληλοι :
Cristina Arigho (+32 2 298 53 99)
Maria Javorova (+32 2 299 89 03)