Αθήνα 13.11.2011, 17:32

Οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι για την τέλεση αξιοποίνων πράξεων θα πρέπει να ενημερώνονται άμεσα για τα δικονομικά δικαιώματα τους στην πιο κατανοητή για αυτούς γλώσσα, βάσει της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας την οποία ενέκρινε το ΕΚ στις 13 Δεκεμβρίου. Το "έγγραφο δικαιωμάτων" θα δίνεται σε κάθε ύποπτο που στη συνέχεια συλλαμβάνεται ή κρατείται, ενώ οι ευρωβουλευτές πρόσθεσαν το δικαίωμα σιωπής, το δικαίωμα πρόσβασης σε επείγουσα ιατρική περίθαλψη και το δικαίωμα της επικοινωνίας με τους συγγενείς.

Το παρόν σχέδιο οδηγίας, που έχει ήδη συμφωνηθεί με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, θεσπίζει κοινά ελάχιστα πρότυπα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο προκειμένου να διασφαλιστεί το δικαίωμα ενημέρωσης στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών.

Σήμερα, οι πολίτες που συλλαμβάνονται και κατηγορούνται για ποινικά αδικήματα δεν είναι βέβαιοι ότι θα ενημερωθούν σωστά για τα δικαιώματά τους παντού στην ΕΕ. Σε ορισμένα κράτη μέλη παρέχονται μόνο προφορικές πληροφορίες σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα των συλληφθέντων ή κρατουμένων ενώ σε άλλα, οι πληροφορίες δίνονται γραπτώς, αλλά είναι τεχνικές, πολύπλοκες και παρέχονται μόνο κατόπιν αιτήματος.

"Η νέα οδηγία εξασφαλίζει ότι οι ύποπτοι και κατηγορούμενοι σε όλη την ΕΕ θα έχουν μια δίκαιη δίκη, χάρη στην υιοθέτηση ισότιμων συνθηκών και προτύπων. Τα δικαιώματα των πολιτών μας ενισχύονται. Τα άτομα μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα υπεράσπισής τους μόνο εάν γνωρίζουν ποια είναι τα δικαιώματα τους. Το ΕΚ επέκτεινε τον κατάλογο των δικαιωμάτων επί των οποίων είναι σημαντικό να παρέχονται πληροφορίες, όπως για παράδειγμα, η ιατρική περίθαλψη, οι επαφές με τα μέλη της οικογενείας, κλπ ", δήλωσε ο εισηγητής της επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Birgit Sippel (Σοσιαλιστές, Γερμανία).

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν την άμεση ενημέρωση του ύποπτου ή κατηγορούμενου για την τέλεση αξιόποινης πράξης όσον αφορά τουλάχιστον τα ακόλουθα δικονομικά δικαιώματα: 
- το δικαίωμα πρόσβασης σε δικηγόρο 
- τυχόν δικαίωμα παροχής νομικών συμβουλών δωρεάν και τις σχετικές προϋποθέσεις για την παροχή αυτών των νομικών συμβουλών 
- το δικαίωμα ενημέρωσης σχετικά με την ποινική κατηγορία 
- το δικαίωμα διερμηνείας και μετάφρασης 
- το δικαίωμα σιωπής

Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να παρέχονται άμεσα, προφορικώς ή εγγράφως, και το αργότερο πριν από την πρώτη επίσημη ανάκριση του υπόπτου ή κατηγορουμένου από την αστυνομία.

Οι αρχές θα υποχρεούνται να παρέχουν σε οποιονδήποτε συλλαμβάνεται ή κρατείται ή υπόκειται στη διαδικασία εκτέλεσης ενός ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης γραπτές πληροφορίες με τη μορφή ενός "εγγράφου δικαιωμάτων". Εκτός από τα παραπάνω δικαιώματα, το έγγραφο αυτό θα πρέπει να παρέχει στο άτομο που συνελήφθη πληροφορίες σχετικά με: 
- το δικαίωμα πρόσβασης στο υλικό της δικογραφίας 
- το δικαίωμα ενημέρωσης των προξενικών αρχών και ενός προσώπου (για παράδειγμα, του εργοδότη ή ενός μέλους της οικογενείας) 
- το δικαίωμα πρόσβασης σε επείγουσα ιατρική περίθαλψη 
- το δικαίωμα να πληροφορηθεί για πόσες ώρες/ημέρες δύναται να στερηθεί της ελευθερίας του προτού προσαχθεί ενώπιον μιας δικαστικής αρχής

Το έγγραφο δικαιωμάτων θα περιλαμβάνει επίσης βασικές πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, προσβολής του νόμιμου χαρακτήρα της σύλληψης, επανεξέτασης της κράτησης ή υποβολής αίτησης για προσωρινή αποφυλάκιση.

Η οδηγία παρέχει ένα ενδεικτικό πρότυπο του εγγράφου δικαιωμάτων. Τα κράτη μέλη μπορούν να τροποποιήσουν το πρότυπο αυτό βάσει των εθνικών τους ρυθμίσεων και να προσθέσουν επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες.

Μετά την επίσημη έγκριση της παρούσας οδηγίας τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεση τους δύο έτη προκειμένου να μεταφέρουν τους νέους κανόνες στην εθνική τους νομοθεσία.

Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία γνωστοποίησαν την επιθυμία τους να μετάσχουν στη θέσπιση και την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, ενώ η Δανία είναι το μόνο κράτος μέλος το οποίο δεν συμμετέχει στην υιοθέτηση της οδηγίας.