Κατά το κ. Βρούτση, το κυοφορούμενο σύστημα «Άτλας» θα αποτελέσει τη μεγάλη αλλαγή στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς θα επιχειρεί την πλήρη καταγραφή του ασφαλιστικού ιστορικού όλων των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους. Θα είναι δηλαδή κάτι σαν «ασφαλιστικό βιογραφικό».
Το νομοσχέδιο "θα αποτελείται με συνεκτικό πακέτο μέτρων που ενισχύει δραστικά την εισπρακτική ικανότητα του συστήματος, ιδίως μέσω εντατικών και διασταυρούμενων ελέγχων".
Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Μητρόπουλος προέβλεψε «κραχ» των Ταμείων μέσα στα επόμενα χρόνια "επειδή το σύστημα αδυνατεί πλέον να μείνει όρθιο με δικές του δυνάμεις", ενώ επεσήμανε ότι το «κούρεμα» των αποθεματικών (PSI) των Ασφαλιστικών Ταμείων αποτελεί την πιο βίαιη αρπαγή πλούτου σε βάρος της Ελληνικής Εργατικής Τάξης που έχει συντελεστεί ποτέ.
«Ομιλία υπουργού Εργασίας κ. Γιάννη Βρούτση στο 3ο ετήσιο Συνέδριο «Labor & Insurance» του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου»
«Κυρίες και κύριοι, το 3ο ετήσιο Συνέδριο «Labor and Insurance» του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, στο οποίο έχω την τιμή και την χαρά να συμμετέχω για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, λαμβάνει χώρα σε μια κρίσιμη καμπή για τη χώρα.
Σε ένα χρονικό σημείο στο οποίο, αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, η δημοσιονομική προσαρμογή έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί με επιτυχία, με την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, με το πέρασμα σε ρυθμούς ανάπτυξης και με την αποκλιμάκωση της ανεργίας από το 2014.
Αυτή ήταν και μία απάντηση στις «μοιρολογίστρες» που δεν ήθελαν και ούτε θέλουν να αλλάξει τίποτα στην Ελλάδα, που αρέσκονται να κάνουν απλές διαπιστώσεις και το χειρότερο είναι ότι δεν έχουν να προτείνουν κάτι.
Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω - γιατί είναι βαθιά μου πεποίθηση - ότι η δημοσιονομική προσαρμογή από μόνη της δεν αποτελούσε και δεν αποτελεί τον αυτοσκοπό ή τον τελικό στόχο του προγράμματος σωτηρίας της χώρας.
Ήταν το επώδυνο, δύσκολο, αλλά απαραίτητο ενδιάμεσο στάδιο για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας, για την έξοδό της από την κρίση.
Για να στηθεί ξανά από την αρχή η οικονομία, το κράτος και οι θεσμοί σε στέρεη, βιώσιμη και υγιή βάση.
Για να μη χρειαστεί ποτέ ξανά να βρεθούμε σε αυτή την κατάσταση.
Από εδώ και μπρος, λοιπόν, οφείλουμε να διοχετεύσουμε όλες μας τις δυνάμεις στην ολοκλήρωση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών, σε όλο το φάσμα της οικονομίας, στους θεσμούς του κράτους, της παραγωγής και της κοινωνίας.
Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η ολοκλήρωση και το «δέσιμο» αυτών των αλλαγών, η αφομοίωσή τους από την αγορά και την οικονομία, ώστε να τις καταστήσουμε λειτουργικές και αποτελεσματικές.
Με ψυχραιμία, κοινωνική συνεννόηση και αποφασιστικότητα.
Τότε οι θυσίες των συμπολιτών μας θα πιάσουν «τόπο».
Εξάλλου, πρέπει να γίνει συνείδηση από όλους, ότι τα πιο δύσκολα έχουν περάσει.
Δεν βρισκόμαστε πια στην αρχή του δρόμου, αμήχανοι και αδύναμοι, όπως πριν λίγα χρόνια.
Φτάνουμε στο τέλος της διαδρομής πιο πλούσιοι από εμπειρίες, διδάγματα και δύναμη.
Δεν είναι καθόλου μακριά η στιγμή που η ελληνική οικονομία, πιο δυναμική από ποτέ, θα αρχίσει ξανά να «γεννά» νέες θέσεις εργασίας, εισοδήματα και ευημερία.
Κυρίες και κύριοι, θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος και καθαρός. Θα μιλήσω, όπως εξάλλου πάντα κάνω, χωρίς περιστροφές και μισόλογα. Για το που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή και το που πάμε.
Και θα ξεκινήσω από την κοινωνική ασφάλιση, τον έναν από τους τρεις πυλώνες του υπουργείου μας μαζί με την απασχόληση και την κοινωνική προστασία.
Σήμερα, έχει γίνει πλέον αντιληπτό από όλους τους πολίτες αυτής της χώρας ότι το ασφαλιστικό σύστημα είχε - και σε μεγάλο βαθμό εξακολουθεί να έχει – προβλήματα, στρεβλώσεις και παθογένειες.
Πρόκειται για ένα πολυδαίδαλο και κατακερματισμένο σύστημα, ένα μωσαϊκό ειδικών συνταξιοδοτικών καθεστώτων και διάσπαρτων νησίδων με προνομιακές εξαιρέσεις.
Ένα σύστημα περιορισμένης οικονομικής αποτελεσματικότητας και αμφίβολης κοινωνικής δικαιοσύνης, το οποίο οικοδομήθηκε διαχρονικά στη βάση αποσπασματικών λογικών, αλλά και πελατειακών - συντεχνιακών παρεμβάσεων.
Αυτή είναι η αλήθεια.
Και το αποτέλεσμα ήταν το εξής:
Ενώ ως χώρα είχαμε ένα εξαιρετικά υψηλό μερίδιο συνταξιοδοτικής δαπάνης ως προς το σύνολο των κοινωνικών δαπανών, εντούτοις - σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες - τόσο ο κίνδυνος φτώχειας όσο και οι ανισότητες εντείνονταν στις ηλικίες μετά τη σύνταξη.
Ταυτόχρονα, όλο και περισσότερο το σύστημα απορροφά αυξανόμενα ποσά κρατικής χρηματοδότησης.
Ο κρίσιμος ρόλος της κρατικής χρηματοδότησης φαίνεται από το γεγονός ότι από τα 28,3 δις ευρώ συνολικής συνταξιοδοτικής δαπάνης του 2013 τα 22,6 δις ευρώ αφορούν συντάξεις των Ο.Κ.Α ενώ τα 5,7 δις ευρώ συντάξεις Δημοσίου.
Το 55,9% προέρχεται από το κρατικό προϋπολογισμό για την πληρωμή των συντάξεων των Ο.Κ.Α.
Η αντίστοιχη δαπάνη για το 2014, σύμφωνα με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής, προβλέπεται να είναι 28,6 δις ευρώ η οποία κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με το 2013 αλλά για την χρηματοδότηση της μόνο το 46,5% θα προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Για το 2014 πράγματι προβλέπεται μειωμένη κρατική χρηματοδότηση η οποία ωστόσο θα αντιμετωπιστεί με δέσμη καινοτόμων διαρθρωτικών και οργανωτικών αλλαγών όπως αυτές που έχουμε ήδη ανακοινώσει χωρίς να θιγούν οι παροχές, δηλαδή οι συντάξεις.
Πιο συγκεκριμένα η κρατική χρηματοδότηση από 12,6 δις ευρώ το 2013, το 2014 θα είναι ύψους 10.5 δις ευρώ, μειωμένη κατά 2,1 δις ευρώ ενώ για το 2015 και το 2016 θα είναι περίπου 9.7 δις ευρώ ενώ το ποσοστό χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό θα μειωθεί αντίστοιχα στο 42,1% το 2015 και 40,8% το 2016.
Συνεπώς, το ασφαλιστικό σύστημα ενώ συνεχίζει να χρήζει σημαντικών και δραστικών βελτιώσεων αλλά και απλουστεύσεων, από την άλλη φαίνεται ότι αρχίζει σιγά σιγά αλλά σταθερά να εξορθολογίζεται και αυτό αποτελεί θετική και ενθαρρυντική ένδειξη.
Με το νόμο 3863/2010 επιχειρείται μία δομική αλλαγή του συστήματος και καθιερώνεται, κατά βάση, ένας νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών παροχών από την 1η Ιανουαρίου του 2015.
Εισάγεται ο θεσμός της βασικής και της αναλογικής σύνταξης, ενισχύεται ο ανταποδοτικός χαρακτήρας και η μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος.
Η μετάβαση σε αυτόν τον νέο τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών παροχών αποτελεί, αναμφίβολα, ένα δύσκολο εγχείρημα.
Για αυτό το λόγο, μια αμιγώς τεχνοκρατικού χαρακτήρα Επιτροπή για το Ασφαλιστικό θα συγκροτηθεί το επόμενο διάστημα, με στόχο:
- να εξειδικεύσει τον τρόπο εφαρμογής των παραπάνω αλλαγών του ασφαλιστικού, συνεκτιμώντας βεβαίως τις όποιες θεσμικές αλλαγές έχουν ήδη γίνει από τη ψήφιση του νόμου 3863 το 2010 έως σήμερα
- να υποβάλλει προτάσεις για νομοθετικές παρεμβάσεις, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο
Το σημαντικό αυτό έργο της Επιτροπής ξεκινά άμεσα και θα υλοποιηθεί με αυστηρό χρονοδιάγραμμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2014 ώστε από 1η Ιανουαρίου 2015 να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών παροχών.
Τώρα, θα ήθελα να αναφερθώ στις δράσεις που είναι σε εξέλιξη για την οργανωτική ανασυγκρότηση του υπουργείου Εργασίας. Δράσεις που έχουν αλλάξει ριζικά τόσο τη στρατηγική όσο και την επιχειρησιακή ικανότητα του υπουργείου. Και το έχουν καταστήσει – με αυτό τουλάχιστον το κριτήριο - πρότυπο υπουργείου σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πρόκειται για ένα σύνολο διαρθρωτικών (και διορθωτικών) μέτρων, καθώς και ένα πακέτο πληροφοριακών υποδομών που λειτουργούν σε πολλά επίπεδα.
Θωρακίζουν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, κλείνοντας διαρροές και «τρύπες» του συστήματος, λόγω εισφοροδιαφυγής, εισφοροαποφυγής, μαϊμού συντάξεων κ.λπ.
Βελτιώνουν και δυναμώνουν τη βιωσιμότητα των παροχών και του συστήματος.
Διορθώνουν εξόφθαλμες αδικίες και στρεβλώσεις.
Ενδεικτικά, οι πιο σημαντικές από αυτές τις διαρθρωτικές δράσεις είναι οι εξής:
- Πρώτον, το Ενιαίο Σύστημα Πληρωμής Συντάξεων «Ήλιος»:
ένα από τα πιο σύγχρονα, αξιόπιστα και αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου, ενημέρωσης και παρακολούθησης δεδομένων κοινωνικής ασφάλισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ένα σύστημα που γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 2013 και με το οποίο έχουμε, για πρώτη φορά, πλήρη, αξιόπιστα και αξιοποιήσιμα δεδομένα.
Μάθαμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πόσοι είναι οι συνταξιούχοι, πόσες συντάξεις λαμβάνουν, ποια είναι η μηνιαία συνταξιοδοτική δαπάνη, ποια η μέση σύνταξη στην Ελλάδα και πλήθος άλλων αξιοποιήσιμων στοιχείων.
- Δεύτερον, το δίκτυο «Αριάδνη»:
ένας προληπτικός μηχανισμός που καταγράφει άμεσα τις δημογραφικές αλλαγές των δικαιούχων - γέννηση, γάμος, σύμφωνο συμβίωσης, διαζύγιο, θάνατος - και διαχέει την πληροφόρηση σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Με αυτό τον τρόπο, εξαλείφθηκε οριστικά το φαινόμενο της καταχρηστικής λήψης συντάξεων και επιδομάτων.
- Τρίτον, φέρνουμε νομοσχέδιο με συνεκτικό πακέτο μέτρων που ενισχύει δραστικά την εισπρακτική ικανότητα του συστήματος, ιδίως μέσω εντατικών και διασταυρούμενων ελέγχων.
Μιλώ για την επέκταση του προστίμου των 10.550 ευρώ σε όσους εργοδότες δεν συμπεριλάβουν τους εργαζόμενους τους στην Αναλυτική Περιοδική Δήλωση κάθε μήνα, τη δήλωση εισφορών για επικουρική σύνταξη και παροχές εφάπαξ μαζί με την κύρια σύνταξη, και άλλα μέτρα.
Αναφέρομαι όμως, κυρίως, στις διασταυρώσεις μεταξύ δηλωθεισών και πραγματικά καταβληθεισών εισφορών, εκεί όπου ο πρώτος φετινός έλεγχος – γιατί φέτος είχαμε για πρώτη φορά τη δυνατότητα να κάνουμε αυτόν τον έλεγχο - έδειξε μια απόκλιση που προσεγγίζει το 1 δις ετησίως.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει πολύ απλά ότι χιλιάδες επιχειρήσεις στην Ελλάδα στηρίζουν την ανάπτυξή τους – ή καλύτερα, την παρασιτική τους επιβίωση – σε βάρος του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
Κατοχυρώνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων τους, δηλώνοντας αλλά όχι αποδίδοντας τις εισφορές. Έτσι στέλνουν το λογαριασμό και τις μελλοντικές συνταξιοδοτικές πληρωμές στο κράτος.
Και αυτή η στρέβλωση τελειώνει οριστικά. Με τις παρεμβάσεις αυτές κλείνει ένας κύκλος οργανωτικού νοικοκυρέματος και εξοικονομούνται πόροι 800 εκατομμυρίων ευρώ. Πόροι ιδιαίτερα σημαντικοί καθώς θα συμβάλουν στην εθνική προσπάθεια ιδιαίτερα σε αυτή την διαπραγμάτευση.
- Και η μεγάλη αλλαγή στην οργάνωση του ασφαλιστικού συστήματος έρχεται με το νέο σύστημα «Άτλας», δηλαδή την πλήρη καταγραφή του ασφαλιστικού ιστορικού όλων των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους. Κάτι σαν «ασφαλιστικό βιογραφικό».
Πρόκειται για μία ακόμη διαρθρωτική αλλαγή που έχει ήδη ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί εντός του 2014 με τη ψηφιοποίηση των ασφαλιστικών δεδομένων του συνόλου των εργαζομένων της χώρας, περίπου 144 δισεκατομμυρίων ασφαλιστικών ωρών.
Με την ολοκλήρωσή του, κάθε εργαζόμενος με το πάτημα ενός κουμπιού θα έχει το σύνολο του ασφαλιστικού του ιστορικού.
Η βεβαίωση της ασφαλιστικής ικανότητα των δικαιούχων θα γίνεται με ηλεκτρονικό τρόπο, καταργώντας έτσι τα βιβλιάρια ασθενείας.
Ο χρόνος αναμονής για την απονομή των συντάξεων δεν θα ξεπερνά τις λίγες ημέρες, ακόμη και εάν κάποιος έχει πολλές διαδοχικές αλλαγές στην ασφαλιστική του κάλυψη.
Πρέπει να υπενθυμίσουμε και τη μεγάλη διαρθρωτική αλλαγή που συντελείται στο πεδίο της επικουρικής ασφάλισης.
Η δημιουργία του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) είχε στόχο την απλοποίηση του πολύπλοκου και κατακερματισμένου συστήματος της επικουρικής ασφάλισης, την εφαρμογή ενιαίων κανόνων για το σύνολο των ασφαλισμένων και, ιδίως, την εξασφάλιση ότι δεν θα δημιουργούνται πλέον ελλείμματα στην επικουρική ασφάλιση.
Τέσσερα μάλιστα επικουρικά ταμεία αξιοποίησαν την ευχέρεια που τους παρείχε ο νόμος και επέλεξαν να μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου.
Όλα όσα περιέγραψα παραπάνω αποτελούν έναν πλήρη κύκλο οργάνωσης του ασφαλιστικού συστήματος.
Ένα κύμα εξορθολογισμού που πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά με ίδιες δυνάμεις, χωρίς καμία δημοσιονομική επιβάρυνση.
Χάρη στη σταθερή πολιτική βούληση που επιδείξαμε από την πρώτη στιγμή, τη συνεργασία και την αξιοποίηση των δημιουργικών δυνατοτήτων του στελεχιακού δυναμικού του υπουργείου Εργασίας, της ΗΔΙΚΑ και των ασφαλιστικών ταμείων.
Γνωρίζω ότι κάποια από τα μέτρα και ιδίως αυτά που αφορούν την αντιμετώπιση της εισφοροδιαφυγής, είναι σκληρά για πολλές επιχειρήσεις.
Ωστόσο, δεν μπορεί ένα ολόκληρο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να μένει αιχμάλωτο όσων επιχειρήσεων και εργοδοτών με το πρόσχημα της κρίσης δεν αποδίδουν τις εισφορές των εργαζομένων.
Δεν μπορεί τα ασφαλιστικά ταμεία να δίνουν συντάξεις στο «περίπου», να μην ελέγχουν τις εισφορές που έχουν καταβληθεί ή να μην αναζητούν τα «χαμένα» τους έσοδα.
Η κοινωνική ασφάλιση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πραγματικότητα στην αγορά εργασίας.
Η μακροχρόνια βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος μπορεί να εξασφαλισθεί μόνο με την τόνωση της απασχόλησης και τη βελτίωση της αριθμητικής σχέσης των εργαζομένων με τους συνταξιούχους της χώρας.
Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι φέτος βιώνουμε τη δυσμενέστερη κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Και από του χρόνου με την επαναφορά της οικονομίας έστω και σε ασθενείς ρυθμούς ανάπτυξης θα αρχίσει και η αποκλιμάκωση της ανεργίας.
Εδώ λοιπόν είναι το μεγάλο στοίχημα στο οποίο πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας.
Στο πως θα επανενταχθεί το συντομότερο δυνατό ο μεγάλος αριθμός ανέργων που προκλήθηκε από την πρωτοφανή πενταετή ύφεση στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής. Προτού απαξιωθούν οι δεξιότητες τους και αποσυρθούν οριστικά από το εργατικό δυναμικό.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Οι θέσεις εργασίας δεν δημιουργούνται ούτε με νομοθετήματα, ούτε με υπουργικές αποφάσεις. Ούτε καν με προγράμματα και δράσεις απασχόλησης που όσο καλοσχεδιασμένες και αν είναι, προσφέρουν μεν ανακούφιση στους ανέργους, αλλά δεν επιλύουν οριστικά το πρόβλημα.
Η αλήθεια είναι ότι αποτελεσματική και γρήγορη αντιμετώπιση της ανεργίας επιτυγχάνεται μόνο όταν υπάρχει έκρηξη των επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας.
Οικονομικό και πολιτικό κλίμα σταθερότητας, εμπιστοσύνης και θετικών προσδοκιών.
Θεσμικό και κοινωνικό περιβάλλον φιλικό στην επιχειρηματικότητα και την εργασία, απλοί και σταθεροί κανόνες, απομάκρυνση όλων των εμποδίων.
Σε αυτό το πεδίο, λοιπόν, εκτιμώ ότι το μεταρρυθμιστικό έργο και της κυβέρνησης και του υπουργείου Εργασίας είναι πυκνό, τολμηρό και αποτελεσματικό.
Συγκεκριμένα, με μια σειρά θεσμικών ρυθμίσεων που προωθήσαμε μέσω του υπουργείου Εργασίας, καταστήσαμε το περιβάλλον ανάπτυξης της υγιούς επιχειρηματικότητας πιο ευνοϊκό, λειτουργικό και ευέλικτο.
Προχωρήσαμε σε ρυθμίσεις που προάγουν την αποτελεσματική οργάνωση του χρόνου εργασίας.
Εξορθολογήσαμε τη διαδικασία προσδιορισμού των αμοιβών στην οικονομία, ώστε η εξέλιξή τους να συμβαδίζει με την παραγωγικότητα ανά κλάδο και επιχείρηση.
Απομακρύνουμε σταδιακά όλα εκείνα τα εμπόδια για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Περιορίζουμε το μη μισθολογικό κόστος εργασίας. Μειώσαμε τις εργοδοτικές εισφορές κατά 1,1 ποσοστιαία μονάδα το 2012 και σχεδιάζουμε επιπλέον μείωση κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2016.
Μειώσαμε δραστικά τις γραφειοκρατικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων προς την Επιθεώρηση Εργασίας και τον ΟΑΕΔ.
Ένα τεκμαρτό όφελος για τις επιχειρήσεις πάνω από 60 εκ ευρώ, σε κερδισμένες ανθρωποώρες, λόγω του ότι οι αναγγελίες πρόσληψης, οι αποχωρήσεις και κάθε μεταβολή που αφορά το προσωπικό και το ωράριο εργασίας, γίνονται πλέον με ένα κλικ στο πρότυπο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη».
Αξίζει να κάνω μια μικρή παρένθεση για το σύστημα «Εργάνη».
Πρόκειται για ένα ασύλληπτης χρησιμότητας πληροφοριακό εργαλείο που καταγράφει σε ζωντανό χρόνο τις ροές της μισθωτής απασχόλησης σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Ένα σύστημα που λειτουργεί ως στρατηγικό εργαλείο για την παρακολούθηση των πολιτικών απασχόλησης και τη στοχευμένη αντιμετώπιση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας.
Αποτελεί, παράλληλα, μια αξιόπιστη πηγή άμεσης και αντικειμενικής πληροφόρησης που εκπέμπει πρόδρομα σήματα για την εξέλιξη της αγοράς εργασίας.
Σε δυο ημέρες μάλιστα όταν θα έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή του συνολικού προσωπικού των επιχειρήσεων, θα έχουμε για πρώτη φορά στη χώρα μας μια ακριβή και λεπτομερειακή εικόνα της συνολικής μισθωτής απασχόλησης στην Ελλάδα.
Τόσο η Εργάνη όσο και άλλα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η αγορά εργασίας σταθεροποιείται, η ανεργία έχει προσεγγίσει το ανώτερο σημείο του κύκλου της και από το 2014 θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται.
Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι μέχρι τότε όλοι εμείς, η πολιτεία, τα υπουργεία, ο ΟΑΕΔ, οι άλλοι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να μένουμε με σταυρωμένα τα χέρια, περιμένοντας την ανάκαμψη.
Ίσως τότε να είναι αργά για μια μεγάλη μερίδα ανέργων που έχοντας απωλέσει οριστικά την επαφή τους με την αγορά εργασίας, δεν θα μπορέσουν να ξαναμπούν στην απασχόληση.
Ακόμη και αν υπάρχουν δουλειές.
Για αυτό το λόγο, αξιοποιούμε σήμερα κάθε διαθέσιμο πόρο για τη στήριξη των ανέργων, ιδιαίτερα των νέων και των νοικοκυριών που δεν έχουν ούτε ένα εργαζόμενο.
- 45.000 άνεργοι νέοι απέκτησαν «επιταγή εισόδου» στην αγορά εργασίας μέσα στο 2013, ενώ άλλοι 75.000 νέοι θα εισέλθουν στην απασχόληση στις αρχές του 2014.
- Αυτή την περίοδο 50.000 άνεργοι (και άλλοι 50.000 το 2014) τοποθετούνται σε θέσεις κοινωφελούς εργασίας σε Δήμους, Περιφέρειες και σε κοινωνικές υπηρεσίες του δημοσίου.
- Επεκτείνουμε το επίδομα ανεργίας σε αυτοαπασχολούμενους και μακροχρόνια ανέργους, ενώ θεσμοθετούμε το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, έναν νέο ισχυρό πυλώνα κοινωνικής αλληλεγγύης. Υφαίνουμε ξανά - αυτή τη φορά σε στέρεες βάσεις με όρους δικαιοσύνης, διαφάνειας και αποτελεσματικότητας - έναν ισχυρό ιστό κοινωνικής προστασίας.
Σε συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας προωθήσαμε νέο θεσμικό πλαίσιο για τη μαθητεία, συνδέοντας την τυπική εκπαίδευση με την αγορά εργασίας στο πρότυπο του διττού συστήματος εκπαίδευσης και εργασίας (dual system).
Παράλληλα, δημιουργούμε μόνιμα συστήματα διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας, παρακολούθησης και αξιολόγησης των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης. Συντονίζουμε και ενθαρρύνουμε πρωτοβουλίες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ιδιωτικών επιχειρήσεων, σχετικά με την προώθηση της απασχόλησης των νέων.
Θεωρούμε τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης ως αιχμή του δόρατος στην προσπάθειά μας να στηρίξουμε τους ανέργους και να παρέμβουμε αποτελεσματικά στην αγορά εργασίας.
Αναδιαρθρώνουμε τον ΟΑΕΔ, σε συνεργασία με τις αντίστοιχες Δημόσιες Υπηρεσίες Απασχόλησης της Γερμανίας, της Σουηδίας και του Ην. Βασιλείου.
Με έμφαση στην εξωστρέφεια και τη δικτύωση, ώστε να επιτύχουμε αποδοτικότερη σύζευξη της προσφοράς με την ζήτηση εργασίας.
Είναι νομίζω καιρός ο ΟΑΕΔ να βγει από το «καβούκι» του.
Να αφουγκραστεί τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας και των επιχειρήσεων, οι οποίες σε τελική ανάλυση δημιουργούν τις θέσεις εργασίας.
Να στηρίξει τους άνεργους με νέα, καινοτόμα, χρηματοδοτικά εργαλεία.
Να κινητοποιήσει με οργανωμένο τρόπο ένα δίκτυο παλαιών και νέων συνεργατών, όπως τα Γραφεία Διασύνδεσης των Πανεπιστημίων, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παραγωγικοί, κοινωνικοί φορείς και άλλες συλλογικότητες, εθελοντικές οργανώσεις, ιδιωτικές και δημόσιες δομές κατάρτισης και απασχόλησης.
Εκτιμώ ότι η λέξη «κλειδί» σε αυτό το πεδίο είναι η συνεργασία.
Αναφερόμενος στη βασική θεματολογία αυτού του συνεδρίου, θα έλεγα ότι και ο χώρος της απασχόλησης, αλλά και της κοινωνικής ασφάλισης μπορούν να κερδίσουν από τη συνεργασία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.
Είναι αλήθεια, όμως, ότι αυτές οι σχέσεις συνεργασίας δεν έχουν ακόμη αποσαφηνισθεί.
Φαίνεται συχνά, οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί φορείς να ακολουθούν δύο διαφορετικούς δρόμους
και ο μεγάλος κίνδυνος είναι να εκτραπούν σε τροχιές ανταγωνιστικές.
Εκτιμώ, λοιπόν, ότι πρέπει το συντομότερο δυνατόν να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο σχέσεων και συνεργασίας με περισσότερο συμπληρωματικά χαρακτηριστικά.
Σχέσεις συνεργασίας και συνέργειας και όχι ανταγωνισμού ή υποκατάστασης.
Γιατί χρειάζεται η φρεσκάδα, η επιχειρησιακή και οργανωτική ικανότητα, τα κίνητρα και ο δυναμισμός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Και, σε κάθε περίπτωση, απαιτείται ο ρυθμιστικός και εποπτικός ρόλος της πολιτείας, η αυτονόητη υποχρέωση του κράτους να προάγει την απασχόληση και να προστατεύει τον εργαζόμενο έως και τη συνταξιοδότησή του.
Πρέπει να σκεφτούμε και να δράσουμε με άξονα την επόμενη μέρα. Την ημέρα της επανεκκίνησης και ανάκαμψης της οικονομίας, η οποία είναι πλέον κοντά, αν ακολουθήσουμε με συνέπεια και αποφασιστικότητα τη ρεαλιστική πολιτική της ολοκλήρωσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Αυτή η επόμενη, καλύτερη ημέρα της οικονομίας, πρέπει να μας βρει έτοιμους, έχοντας ολοκληρώσει τις απαραίτητες αλλαγές. Παντού, στην οικονομία, στην αγορά εργασίας, σε όλους τους κρίσιμους και ζωτικούς θεσμούς.
Εκτιμώ πως όλοι έχουμε την επίγνωση, ότι η πρωτόγνωρη οικονομική και κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζει χώρα δεν εμφανίστηκε ξαφνικά.
Προϋπάρχουσες στρεβλώσεις και παθογένειες, σε όλο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της χώρας, υπέθαλψαν και πολλαπλασίασαν το εύρος και τις επώδυνες διαστάσεις της κρίσης.
Ουσιαστικά σήμερα πληρώνουμε ως χώρα το τίμημα της αναβλητικότητας αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που δεν τολμήσαμε να κάνουμε όταν έπρεπε.
Η αντιμετώπιση αυτής της κρίσης απαιτεί την συστράτευση όλων, απαιτεί εθνική προσπάθεια, απαιτεί ωριμότητα, σύνεση και σωφροσύνη και αλληλεγγύη.
Απαιτεί αλλαγές και σύγκρουση με κατεστημένες λογικές του παρελθόντος.
Με τις σκέψεις αυτές, εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου, ελπίζοντας ότι θα διατυπωθούν γόνιμες και δημιουργικές προτάσεις για την κινητοποίηση όλων των δυνάμεων του τόπου στον κοινό σκοπό.
Τη διασφάλιση μιας βιώσιμης ανάπτυξης, που θα δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, θα ενισχύει την κοινωνική συνοχή, θα προσφέρει συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης και ίσες ευκαιρίες για όλους».
