Αθήνα 13.1.2012, 15:02

Το Μουσείο Μπενάκη, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή (EFA) και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών - ΙΤΕ διοργανώνουν, σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (IFA), από τις 19 έως τις 21 Ιανουαρίου του 2012 Διεθνές Συνέδριο, με τίτλο Παρίσι-Αθήνα 1919-1939: το διπλό ταξίδι. Oι εργασίες του Συνεδρίου θα πραγματοποιηθούν στις 19 και 20 Ιανουαρίου στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς και στις 21 Ιανουαρίου στο Auditorium του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (IFA).

Η Ελλάδα και η Γαλλία έχοντας θεμελιώσει, ήδη από τον 19ο αιώνα και ιδιαίτερα μέσα από την εμπειρία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μια πολιτική φιλίας και πολυεπίπεδης συνεργασίας, συνέχισαν σε όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου να καλλιεργούν και να αναπτύσσουν τους πνευματικούς και πολιτιστικούς τους δεσμούς. Παράλληλα, τα χρόνια αυτά αναπτύχθηκε με εξαιρετικά γόνιμα αποτελέσματα η κινητικότητα καλλιτεχνών, λογοτεχνών και διανοουμένων από τη μία πρωτεύουσα προς την άλλη και κυρίως των Ελλήνων προς το Παρίσι, που είχε αναδειχθεί διεθνώς ως το ισχυρότερο πολιτιστικό κέντρο της εποχής.

Το Συνέδριο Παρίσι-Αθήνα 1919-1939: το διπλό ταξίδι αποτελεί την κατάληξη του ομώνυμου τετραετούς Ερευνητικού Προγράμματος, με θέμα τις καλλιτεχνικές και πνευματικές σχέσεις Ελλάδας-Γαλλίας μεταξύ 1919-1939, που διεξήχθη από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας (EFA), το Μουσείο Μπενάκη και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών - ITE από το 2008 έως το 2011. Μέσα από ημερίδες και επιμέρους έρευνες μελετήθηκαν στο διάστημα αυτό συστηματικά και σφαιρικά οι καλλιτεχνικές και ευρύτερα πολιτιστικές σχέσεις και ανταλλαγές Ελλάδας-Γαλλίας την περίοδο 1919-1939.

Το Συνέδριο εστιάζει στη μελέτη αυτής της περιόδου. Στο πλαίσιό του γάλλοι και έλληνες ιστορικοί της τέχνης, της λογοτεχνίας, της αρχιτεκτονικής, της φωτογραφίας, του θεάτρου, των διακοσμητικών τεχνών καθώς και αρχαιολόγοι, μουσικολόγοι και αρχιτέκτονες, θα διερευνήσουν τις πολιτισμικές σχέσεις Ελλάδας - Γαλλίας στα διάφορα πολιτισμικά πεδία και θα επιχειρήσουν να αναδείξουν τις σχέσεις των δύο χωρών μέσα από την καλλιτεχνική παραγωγή και την ευρύτερη πνευματική ζωή. Στο πλαίσιο αυτό, θα συζητηθούν περιπτώσεις ελλήνων καλλιτεχνών, διανοουμένων και συγγραφέων που σπούδασαν ή έδρασαν στη Γαλλία, όπως οι Κώστας Βάρναλης, Νικόλας Κάλας, Θανάσης Απάρτης, Δημήτρης Γαλάνης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Christian Zervos, Tériade κ.ά. και γάλλων καλλιτεχνών, φωτογράφων, συγγραφέων, αρχιτεκτόνων που επισκέφθηκαν ή εμπνεύστηκαν από την Ελλάδα, όπως οι Eli Lotar, Ossip Zadkine, Raymond Queneau, Paul Valéry, Ernest Hébrard, Le Corbusier κ.ά. Αντικείμενο των ανακοινώσεων που θα παρουσιαστούν θα αποτελέσει ακόμα η υποδοχή νεωτερικών τάσεων από περιοδικά και καλλιτέχνες στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου από τον ημερήσιο τύπο, αλλά και ειδικές εκδόσεις που αφορούν στην τέχνη, π.χ. το περιοδικό Ο 20ός Αιώνας, το περιοδικό Les Cahiers d’Art κ.ά. Το Συνέδριο θα περιλαμβάνει ακόμα θεματικές μελέτες πάνω σε ειδικά ζητήματα όπως η λογοτεχνική μετάφραση στην Ελλάδα και την Γαλλία, τα πρωτοποριακά περιοδικά, η μοντέρνα αρχιτεκτονική, η σχέση αρχαιότητας και μοντερνισμού, η τεχνοκριτική, οι διεθνείς εκθέσεις, οι επιστημονικές συναντήσεις, οι Δελφικές εορτές, κ.ά.

Η Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου καθώς και του Ερευνητικού Προγράμματος αποτελείται από τους: Lucile Arnoux-Farnoux (Université François Rabelais, Tours), Sophie Basch (Université Paris-Sorbonne, Paris-IV), Πολύνα Κοσμαδάκη (Μουσείο Μπενάκη), François Loyer (CNRS), Ευγένιος Ματθιόπουλος (Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΙΜΣ-ΙΤΕ), Paul-Louis Rinuy (Université Paris VIII), Παναγιώτης Τουρνικιώτης (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο), Μαρία Τσούτσουρα (HDR Ελληνικών Σπουδών).

Οι ανακοινώσεις και οι συζητήσεις θα γίνουν στα ελληνικά και στα γαλλικά με ταυτόχρονη μετάφραση και στις δύο γλώσσες.

* Ακολουθεί το πρόγραμμα του συνεδρίου.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΠΕΜΠΤΗ 19 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ
10.00 Υποδοχή
10.30 Χαιρετισμοί
Άγγελος Δεληβορριάς,
Διευθυντής, Μουσείο Μπενάκη
Alexandre Farnoux,
Διευθυντής, Γαλλική Σχολή Αθηνών
Χρήστος Χατζηιωσήφ,
Διευθυντής, Ίδρυμα Μεσογειακών Σπουδών-ITE
Olivier Descotes,
Σύμβουλος Συνεργασίας και Μορφωτικής Δράσης, Διευθυντής Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας
11.00 Sophie Basch, Καθηγήτρια Γαλλικής Λογοτεχνίας, Université Paris-Sorbonne Paris IV
Παρουσίαση του ερευνητικού προγράμματος Παρίσι-Αθήνα 1919-1939. Το διπλό ταξίδι.
ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - ΝΕΟΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ 1919-1939
Πρόεδρος : Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Καθηγητής Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
11.10 Χρήστος Χατζηιωσήφ, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Διευθυντής ΙΜΣ-ΙΤΕ
Ελλάδα-Γαλλία την περίοδο του Μεσοπολέμου : Πολιτική αποξένωση και πολιτιστική έλξη.
11.40 Διάλειμμα
12.00 Alexandre Farnoux, Διευθυντής, Γαλλική Σχολή Αθηνών
H εποχή της διαμόρφωσης της κληρονομιάς.
12.30 Sylvie Humbert-Mougin, Επίκουρη Καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Université François Rabelais, Tours
To ταξίδι στην Αρχαιότητα: η μετάφραση της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας στη Γαλλία (1919-1939).
12.50 Rémi Labrusse, Καθηγητής Ιστορίας της Σύγχρονης Τέχνης, Université Paris Ouest Nanterre
Βυζαντινές νεοτερικότητες. Μεταμορφώσεις και οικειοποίηση ιδεών της βυζαντινής τέχνης στην ιστορία της τέχνης και την καλλιτεχνική δημιουργία στη Γαλλία κατά τον Μεσοπόλεμο.
13.10 Συζήτηση
13.30 Διάλειμμα
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΕΣ
Πρόεδρος: Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΙΜΣ-ΙΤΕ
15.00 Αικατερίνη Κουμαριανού, Ομότιμη Καθηγήτρια, Université Paris-Sorbonne, Paris IV
Hubert Pernot — Ελευθέριος Βενιζέλος. Η δημιουργία των νεοελληνικών σπουδών στη Σορβόννη (1912-1931).
15.30 Νικόλας Μανιτάκης, Λέκτορας Ιστορίας Γαλλικού Πολιτισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η θεσμική ανάπτυξη των ελληνογαλλικών πολιτιστικών σχέσεων την περίοδο του Μεσοπολέμου: ιδρύματα, διμερείς συνεργασίες και διακρατικές συμφωνίες ως μέσα προώθησης των πολιτιστικών ανταλλαγών και επαφών μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας.
15.50 Michela Passini, Ερευνήτρια, INHA, Παρίσι
Η Διάσκεψη του Διεθνούς Οργανισμού Μουσείων σχετικά με τη συντήρηση των ιστορικών και καλλιτεχνικών μνημείων (1931) και η εμφάνιση της έννοιας της «κληρονομιάς»: μία διασταυρούμενη ιστορία.
16.10 Συζήτηση
16.30 Διάλειμμα
ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Πρόεδρος : Νίκος Χατζηνικολάου, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Κρήτης
17.00 Hélène Guéné, Ομότιμη Καθηγήτρια Ιστορίας της Σύγχρονης Τέχνης, Université Lyon 2
Λαϊκή τέχνη και βιομηχανία. Οι διακοσμητικές τέχνες μπροστά σε ένα δίλημμα.
17.20 Λυδία Καμίτση, Ιστορικός Μόδας, Ανεξάρτητη επιμελήτρια εκθέσεων
Η ελληνική αισθητική στην γαλλική μόδα του Μεσοπολέμου : η περίπτωση της Madeleine Vionnet.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
17.40 Hώ Πάσχου, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, Université Paris I Panthéon-Sorbonne
Προς μια αρχαιολογία των εικόνων: Γαλλία-Ελλάδa, μια σχέση φωτογραφική κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
18.00 Damarice Amao, Υποψήφια Διδάκτωρ, Université Paris-Sorbonne Paris IV
Οι Κυκλάδες υπό το πρίσμα της πρωτοπορίας: ο Eli Lotar στην Ελλάδα (1931 και 1936-1937).
18.20 Stéphane Sawas, Αναπληρωτής Καθηγητής, INALCO, Σορβόννη, Παρίσι
Ο ελληνικός κινηματογράφος του μεσοπολέμου, μεταξύ Αθηνών και Παρισίων.
18.40 Συζήτηση

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Πρόεδρος : Sophie Basch, Καθηγήτρια Γαλλικής Λογοτεχνίας, Université Paris-Sorbonne Paris IV
10.00 Σάββας Κονταράτος, Ομότιμος Καθηγητής Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών
Εισαγωγική ομιλία.
10.30 François Loyer, Επίτιμος Διευθυντής Έρευνας, CNRS
Η σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική, μεταξύ εκπαίδευσης στο εξωτερικό και τοπικής πραγματικότητας.
10.50 Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Καθηγητής Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ταξίδια των αρχαίων στη χώρα των μοντέρνων.
11.10 Διάλειμμα
11.30 Αλεξάνδρα Γερόλυμπου, Καθηγήτρια Aστικού Σχεδιασμού και Ιστορίας της Πολεοδομίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ernest Hébrard και Joseph Pleyber. Θεσμικοί ρόλοι και ιδιωτικές συμβολές στον εκσυγχρονισμό της μεσοπολεμικής πόλης.
11.50 Κώστας Τσιαμπάος, Λέκτορας Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Η δελφική ουτοπία.
12.10 Σταύρος Μαρτίνος, Αρχιτέκτονας, Υποψήφιος Διδάκτωρ Σχολής Αρχιτεκτόνων, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Η Γαλλία ως περιφέρεια: λόγοι μεσογειακότητας γύρω από το IV CIAM στον αρχιτεκτονικό τύπο του Μεσοπολέμου.
12.30 Συζήτηση
12.50 Διάλειμμα
ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗΣ
Πρόεδρος : Rémi Labrusse, Καθηγητής Ιστορίας της Σύγχρονης Τέχνης, Université Paris Ouest Nanterre
16.00 Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Κρήτης, ΙΜΣ-ΙΤΕ
«Γράμματα από το Παρίσι»: Η πρόσληψη της σύγχρονης τέχνης στο πεδίο της κριτικής της τέχνης στην Αθήνα του Μεσοπολέμου.
16.20 Πολύνα Κοσμαδάκη, Επιμελήτρια, Τμήμα Ζωγραφικής Χαρακτικών και Σχεδίων, Μουσείο Μπενάκη
Aρχαίοι πολιτισμοί και νεοτερική τέχνη στο περιοδικό Cahiers d’art του Christian Zervos κατά τον Μεσοπόλεμο.
16.40 Paul-Louis Rinuy, Καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Σύγχρονης Τέχνης, Université Paris VIII
Ιδανική Ελλάδα, ιστορική Ελλάδα, φαντασιακή Ελλάδα: τα ελληνικά πρότυπα και η επινόηση της μοντέρνας γλυπτικής.
17.00 Διάλειμμα
17.20 Άννα Ταχιντζή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης, Minneapolis College of Art and Design
Αθήνα-Παρίσι και οι έλληνες μαθητές του Bourdelle.
17.40 Άννη Μάλαμα, Επιμελήτρια, Εθνική Πινακοθήκη — Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου
Τα προδιαγεγραμμένα όρια μιας συνάντησης: το Παρίσι των ζωγράφων του ελληνικού μεσοπολέμου.
18.00 Catherine Fraixe, Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, École Nationale Supérieure d’Art de Bourges
Τι προσδιορίζει το όνομα Ελλάδα; Τα γαλλικά περιοδικά τέχνης των αρχών του 20ού αιώνα και η ελληνική κληρονομιά.
18.20 Συζήτηση

ΣΑΒΒΑΤΟ 21 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΘΗΝΩΝ, AUDITORIUM
Πρόεδρος : Maria Couroucli, Διευθύντρια Μελετών Μοντέρνας και Σύγχρονης Εποχής, Γαλλική Σχολή Αθηνών
ΜΟΥΣΙΚΗ
10.00 Christophe Corbier, Ερευνητής, CNRS, Παρίσι
Οι ελληνογαλλικές μουσικές σχέσεις μεταξύ 1919 και 1939.
10.20 Benjamin Capellari, Υποψήφιος Διδάκτωρ, École Normale Supérieure
Γέννηση και αναγέννηση της δελφικής μουσικής: Η Εύα Πάλμερ ως μουσικός, από την Ελλάδα στην Αμερική.
10.40 Συζήτηση
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
11.00 Servanne Jollivet, Μέλος, Γαλλική Σχολή Αθηνών
Η γαλλική φιλοσοφία στην Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο.
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
11.20 Μαρία Τσούτσουρα, HDR Ελληνικών Σπουδών, Université Paris-Sorbonne Paris IV
Ο Paul Valéry και οι Έλληνες της εποχής του.
11.40 Philippe Büttgen, Καθηγητής Φιλοσοφίας των Θρησκειών, Université Paris I Panthéon-Sorbonne
Η σιωπηλή Ελλάδα του Raymond Queneau.
12.00 Διάλειμμα
12.30 Sophie Basch, Καθηγήτρια Γαλλικής Λογοτεχνίας, Université Paris-Sorbonne Paris IV
Η μυθιστορηματική Ελλάδα του Μεσοπολέμου.
12.50 Jean-Luc Chiappone, Διδάκτωρ Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας
«Comme dit l’autre» : γαλλικές αντηχήσεις στην ελληνική μυθιστοριογραφία του Μεσοπολέμου.
13.10 Συζήτηση
13.30 Διάλειμμα
Πρόεδρος : Δημήτρης Αρβανιτάκης, Ιστορικός, Υπεύθυνος Εκδόσεων, Μουσείο Μπενάκη
16.00 Χριστίνα Ντουνιά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Έλληνες ποιητές στο Παρίσι του μεσοπολέμου: Από τον Κ. Βάρναλη στον Ν. Κάλας.
16.20 Έφη Ρέντζου, Επίκουρη Καθηγήτρια Γαλλικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού, Princeton University
«Tête de Grec»: το περιοδικό Minotaure και η αναζήτηση ενός νέου οικουμενικού ανθρώπου.
16.40 Πλάτων Μαυρομούστακος, Καθηγητής Θεατρολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Υπαίθριο θέατρο και o όμιλος αρχαίας τραγωδίας της Σορβόννης : οι Πέρσες στην Επίδαυρο.
17.00 Lucile Arnoux-Farnoux, Επίκουρη Καθηγήτρια Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Université François Rabelais, Tours
Μεταφραστές και μεσολαβητές μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας κατά τον Μεσοπόλεμο.
17.20 Συζήτηση
18.00 Συζήτηση με την Barbara Cassin, Διευθύντρια Έρευνας, CNRS και τον Λάμπρο Κουλουμπαρίτση, Ομότιμο Καθηγητή, Université Libre de Bruxelles.
Συντονισμός : Servanne Jollivet, Γαλλική Σχολή Αθηνών
H αρχαία φιλοσοφία στη Γαλλία και την Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο.
19.00 Κλείσιμο του συνεδρίου
François Loyer, Επίτιμος Διευθυντής Έρευνας, CNRS