Μνημόνιο Συνεργασίας υπέγραψαν σήμερα ο Πρύτανης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) Καθ. Νίκος Κατσαράκης και η Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών (ΙΑΚΕ) Δρ. Ελένη Μαράκη, για την εκπόνηση πιλοτικής μελέτης και παρέμβασης σε επιλεγμένα σχολεία της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου Κρήτης με θέμα τις σχολικές απουσίες.

Βασικός στόχος αυτής της συνεργασίας είναι η δημιουργία «Ομάδας Μελέτης των Σχολικών Απουσιών και Παρέμβασης» για την ανάπτυξη μιας υποστηρικτικής δράσης στη σχολική κοινότητα η οποία θα ενθαρρύνει την προσκόλληση των μαθητών στο σχολείο, αρχής γενομένης από την Περιφέρεια Κρήτης.

Ως προς τη Μελέτη των Σχολικών Απουσιών, οι δύο Συνεργάτες έλαβαν υπόψη αφενός, ότι οι σχολικές απουσίες αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας που επηρεάζει τους νέους σε όλες τις χώρες και αφετέρου τα δεδομένα σύμφωνα με τα οποία: 

α) Οι συχνές απουσίες από το σχολείο έχουν συνδεθεί με αρνητικές ακαδημαϊκές επιδόσεις και κοινωνικά προβλήματα, συμπεριφορές διακινδύνευσης, καθώς και με προβλήματα δημόσιας υγείας.

β) Η σχολική απουσία, στη διεθνή βιβλιογραφία, μελετάται ως ένα ζήτημα δημόσιας υγείας και αθέατης εκπαιδευτικής κρίσης. 

γ) Η μη προσέλευση του μαθητή στην τάξη του είναι ένα σύνθετο και ποικίλο φαινόμενο με συχνά αλληλένδετα αίτια.

δ) Οι παρεμβάσεις για τη μείωση των απουσιών στο παρελθόν επικεντρώνονταν στη διάκριση των σχολικών απουσιών από τις δικαιολογημένες απουσίες εξ αιτίας της μαθητικής άρνησης (δηλ. του άγχους), να παρακολουθούν το σχολείο.

ε) Η απουσία από το σχολείο είναι συχνά επιζήμια, ακόμη και με την άδεια των γονέων ή των γιατρών και η έμφαση έχει μετατοπιστεί στη μείωση των απουσιών για οποιονδήποτε λόγο, σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατων μελετών.

Η Πιλοτική Μελέτη θα εστιάσει στους παράγοντες που σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο χρόνιας απουσίας, οι οποίοι σύμφωνα με τα ευρήματα της διεθνούς βιβλιογραφίας μπορούν να διακριθούν, κυρίως, σε: 

1. Ατομικούς παράγοντες (π.χ. εκφοβισμός, πρόσληψη ελλιπούς ασφάλειας στο σχολικό περιβάλλον, χρόνια ασθένεια, ψυχική υγεία, αναπηρία ή ειδική αγωγή, έκθεση στη βία, χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση, χρήση ουσιών κ.λπ.)

2. Οικογενειακούς παράγοντες (π.χ. ευθύνες του μαθητή για οικιακή μέριμνα, επισιτιστική ανασφάλεια, προβλήματα υγείας στα μέλη της οικογένειας, κατάθλιψη του γονέα, προβλήματα στέγης, πλημμελή εποπτεία, πεποιθήσεις ή/και προβλήματα γονέα, κ.λπ.)

3. Παράγοντες σχολείου και κοινότητας (π.χ. κακό σχολικό κλίμα, χωρίς σχολική βοήθεια, αναξιόπιστη σχολική μεταφορά, ριψοκίνδυνη διαδρομή προς το σχολείο, πολιτιστικά εμπόδια, μέλος κοινωνικά ευάλωτης ομάδας, αλλοδαπός, ατμοσφαιρική ρύπανση/έλλειψη χώρου πρασίνου, κ.λπ.).

Ως προς την Παρέμβαση, οι δύο Συνεργάτες φιλοδοξούν στη βάση των ευρημάτων της πιλοτικής μελέτης να αναπτύξουν ένα βιώσιμο Πρόγραμμα για μια συστηματική σε βάθος Παρέμβαση για την ενδυνάμωση της πρόθεσης των μαθητών να είναι αδιαλείπτως παρόντες στη σχολική κοινότητα. Συγκεκριμένα:

- Θα αξιολογηθούν Μαθητές με Συχνές Απουσίες σε εντοπισμένες σχολικές μονάδες (π.χ. υλοποίηση 2-3, πιλοτικών, σχολικών προγραμμάτων φυσικής και ψυχολογικής εξέτασης μαθητών με στόχο τη μείωση των ποσοστών απουσίας και τη βελτίωση της ψυχικής υγείας, την καθολική ευαισθητοποίηση, την ενίσχυση για απόκτηση δεξιοτήτων και την αύξηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών και των σχολείων. 

- Θα επιδιωχθεί η στενή συνεργασία με το σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον για την υποστήριξη του σχολικού και του γονικού ελέγχου με σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, πρόληψη του εκφοβισμού, κ.λπ.

- Οι Συνεργάτες θα επιδιώξουν την υποστήριξη της «Ομάδας Μελέτης των Σχολικών Απουσιών & Παρέμβασης» από τις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, την 7η ΥΠΕ και από εθελοντικές ομάδες για την Εκπαίδευση.

Οι δύο Συνεργάτες θέτουν ως απώτερο στόχο τους την παραγωγή ελκυστικών υποδειγμάτων και τη δημιουργία ανθεκτικών εργαλείων (π.χ. δείκτες γνωστικών, κοινωνικών δεξιοτήτων και ψυχικής υγείας) πολιτισμικά προσαρμοσμένων και χρήσιμων στους αρμόδιους φορείς (π.χ. Υπουργεία Παιδείας & Υγείας, Δ/νσεις Εκπαίδευσης με τις Σχολικές τους Κοινότητες, Περιφέρεια Κρήτης με τις Υπηρεσίες της και κάθε άλλο ενδιαφερόμενο φορέα, δημόσιο ή ιδιωτικό), προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τον σχεδιασμό και την τεκμηρίωση ενός Ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου που θα καθιστά το σχολείο ασφαλές, θα προσφέρει θαλπωρή στους μαθητές που διατρέχουν κίνδυνο και θα ενθαρρύνει την προσπάθεια και την ικανοποίηση από κάθε σχολική εργασία.