Δεν ήταν μόνο η γενοκτονία από τους τούρκους τα έτη 1914 - 1923 (οι διώξεις άρχισαν πολύ νωρίτερα από την ανατολική Θράκη). Τουλάχιστον οκτώ προσφυγιές έχει βιώσει ο πολύπαθος λαός του Πόντου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η σημερινή «Ημέρα μνήμης».

Το 1993 σε ένα ταξίδι μας στο Ουζμπεκιστάν, στα σύνορα με το Τατζικιστάν, αντικρίσαμε ένα ποντιακό χωριό σε ένα κολχόζ της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης! Εκεί τους είχε εκτοπίσει ο Στάλιν. Διακαής ο πόθος της επιστροφής στην Ελλάδα, δυσανάλογος της «φιλοξενίας» που έτυχαν αργότερα από την ελληνική πολιτεία. 

Μια χαρακτηριστική φωτογραφία από τη γενοκτονία των ποντίων, που σίγουρα έχουμε δει όλοι μας και μας συγκινεί κάθε φορά που την αντικρύζουμε, είναι και η παρατιθέμενη. Αποτυπώνει μια γενοκτονική εφεύρεση των τούρκων: Τα καραβάνια του θανάτου. Εκτοπισμένοι από τις πατρίδες τους, διωγμένοι από παντού, οι πόντιοι περιπλανιούνταν στα βουνά και στις στέπες μέχρι θανάτου.  

Θυμίζουμε ότι οι τούρκοι γενοκτόνησαν αρμένιους, έλληνες και ασσύριους -με τους πρώτους να έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες- λαμβάνοντας «τεχνογνωσία» από τους συνήθεις ύποπτους γερμανούς, οι οποίοι είχαν ήδη διαπράξει την πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα τη δεκαετία 1904 - 1914 κατά των φυλών Χερέρο και Νάμα στη Ναμίμπια. Η Γερμανία είχε εγκαθιδρύσει εκεί προτεκτοράτο υπό την επωνυμία Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική και στη σημαία της φιγουράριζαν ένας αετός κι ένα μοσχάρι.