Αθήνα 20.1.2011, 12:42

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η υπουργική απόφαση που θεσπίζει την αναλογικότητα των ποινών και των κυρώσεων που επιβάλλονται από τους Επιθεωρητές Εργασίας στις επιχειρήσεις για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του ΣΕΠΕ, η επιβολή των προστίμων στηρίζεται σε επιστημονική μεθοδολογία, με βάση ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια, έτσι ώστε ο κάθε Επιθεωρητής Εργασίας να μην εισηγείται και επιβάλλει πρόστιμα με υποκειμενικά και εμπειρικά κριτήρια και άρα λιγότερο αντικειμενικά. Η αλγοριθμική μέθοδος που χρησιμοποιείται προέκυψε από ειδικό μαθηματικό μοντέλο για τη λήψη των αποφάσεων (Decision Making) και την αναλυτική ιεράρχηση των παραβάσεων.

Συγκεκριμένα, τα πρόστιμα που επιβάλλονται από τους Κοινωνικούς Επιθεωρητές Εργασίας συνεκτιμούνται με βάση τρεις μεταβλητές - κριτήρια τα οποία είναι: 
- Σοβαρότητα παράβασης
- Αριθμός εργαζομένων της επιχείρησης
- Υποτροπή της επιχείρησης (για το χαρακτηρισμό του βαθμού συνεργασίας συνεκτιμώνται ιδίως η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση σε υποδείξεις - συστάσεις, ο βαθμός υπαιτιότητας (βαθμός ευθύνης) του εργοδότη, η παρεμπόδιση του έργου του Επιθεωρητή κατά τη διενέργεια του ελέγχου, η μη χορήγηση στοιχείων κατά τη διάρκεια της έρευνας κτλ.)

Ακόμη, σημαίνοντα λόγο έχουν ο βαθμός συνεργασίας της επιχείρησης με την Επιθεώρηση Εργασίας και η συμμόρφωση της σε υποδείξεις - συστάσεις που λαμβάνει και ο αριθμός εργαζομένων που θίγονται από τη διαπιστωθείσα παράβαση.

Όσον αφορά στον καθορισμό των προστίμων από τις Τεχνικές Επιθεωρήσεις Εργασίας, χρησιμοποιήθηκε μαθηματικός τύπος από τη συνθετική προσέγγιση της ανάλυσης κινδύνου  (Risk Analysis) για τη λήψη αποφάσεων και της ιεράρχησης των παραβάσεων με βάση τα εξής κριτήρια: αριθμός εργαζομένων, σοβαρότητα των συνεπειών παράβασης και έκτασης του κινδύνου, κατηγορία επιχείρησης με βάση το ν. 3850/2010.

Επίσης προσμετρούνται και υποτροπές της επιχείρησης. Υποτροπή νοείται: α) η επιβολή στην ίδια επιχείρηση δύο τουλάχιστον διοικητικών κυρώσεων για παρόμοιες παραβάσεις μέσα σε μία τετραετία, η οποία ξεκινά από τη διενέργεια του ελέγχου, ή β) η έκδοση μίας τουλάχιστον αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης που αφορά την τέλεση αξιόποινης πράξης για παρόμοια παράβαση. Τυχόν αλλαγή του νομίμου εκπροσώπου της επιχείρησης δεν επηρεάζει την υποτροπή. Η υποτροπή προκύπτει και από το συνδυασμό των δύο παραπάνω περιπτώσεων, δηλαδή επιβολή μίας διοικητικής κύρωσης και έκδοση αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης.

Αρχικώς καθορίζεται ένα βασικό ποσό προστίμου (ΒΠ), το οποίο μπορεί να αναπροσαρμόζεται προς τα πάνω, όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι.

Παραδείγματα
Το ΣΕΠΕ παραθέτει ορισμένα παραδείγματα επιβολής προστίμων σε επιχειρήσεις βάση των πινάκων της υπουργικής απόφασης.

1ο Παράδειγμα
Κατά την πραγματοποίηση ελέγχου σε επιχείρηση διαπιστώθηκε παράβαση διατάξεων της Εργατικής Νομοθεσίας για υπέρβαση χρονικών ορίων εργασίας (παράνομη υπερωριακή απασχόληση), προσωπικού Ανωνύμων Εταιρειών, χωρίς προηγούμενη αίτηση και άδεια από την οικεία Επιθεώρηση Εργασίας και καταχώρηση των εργαζομένων στο βιβλίο. Για την συγκεκριμένη παράβαση της παράνομης υπερωριακής απασχόλησης, η οποία χαρακτηρίζεται ως πολύ υψηλή, το επιβαλλόμενο πρόστιμο εκτιμάται κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων σύμφωνα με τα ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια της μεθόδου υπολογισμού ύψους προστίμων, ως κάτωθι:
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 8 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 9.100 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 70 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 22.000 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 300 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 40.000 €
Η εν λόγω επιχείρηση δεν είναι υπότροπη.

2ο Παράδειγμα
Κατά την πραγματοποίηση ελέγχου σε επιχείρηση διαπιστώθηκε παράβαση διατάξεων της Εργατικής Νομοθεσίας για μη χορήγηση αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών. Για την συγκεκριμένη παράβαση της μη χορήγησης αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων αποδοχών, η οποία χαρακτηρίζεται ως σημαντική, το επιβαλλόμενο πρόστιμο εκτιμάται κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων σύμφωνα με τα ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια της μεθόδου υπολογισμού ύψους προστίμων, ως κάτωθι:
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 8 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 9.750 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 70 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 19.500 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 300 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 33.375 € 
Η εν λόγω επιχείρηση είναι υπότροπη με 2 όμοιες παραβάσεις την τελευταία τετραετία και ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται είναι εργαζόμενοι.

3ο Παράδειγμα
Κατά την πραγματοποίηση ελέγχου σε βιομηχανία διαπιστώθηκε παράβαση διατάξεων της Εργατικής Νομοθεσίας για τον λόγο ότι στις μηχανές παραγωγής υλικών συσκευασίας (τσέρκια) κατά τη λειτουργία τους δεν υπάρχει σύστημα προστασίας που να εμποδίζει την πρόσβαση στα κινούμενα μηχανικά στοιχεία (ράουλα) του εξοπλισμού εργασίας. Για τη συγκεκριμένη παράβαση μη λειτουργίας διάταξης ασφαλείας σε εξοπλισμό εργασίας, η οποία χαρακτηρίζεται ως πολύ υψηλή, το επιβαλλόμενο πρόστιμο εκτιμάται κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων σύμφωνα με τα ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια της μεθόδου υπολογισμού ύψους προστίμων, ως κάτωθι:
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 8 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 6.000 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 70 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 12.000 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 200 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 25.000 € 
Η εν λόγω επιχείρηση δεν είναι υπότροπη

4ο Παράδειγμα
Κατά την πραγματοποίηση ελέγχου σε τεχνική εταιρεία διαπιστώθηκε παράβαση διατάξεων της Εργατικής Νομοθεσίας για τον λόγο ότι δεν έχουν χορηγηθεί από τον εργολάβο τα κατάλληλα Μέσα Ατομικής Προστασίας (ΜΑΠ) για την εκτέλεση εργασίας κατασκευής υπέργειου υπασταθμού μέσης τάσης (π.χ. ολόσωμο σύστημα εξάρτησης για ανακοπή πτώσης αγκυρωμένο σε σταθερό σημείο). Για τη συγκεκριμένη παράβαση μη χορήγηση ΜΑΠ, η οποία χαρακτηρίζεται ως σημαντική, το επιβαλλόμενο πρόστιμο εκτιμάται κατά την κρίση των αρμοδίων οργάνων σύμφωνα με τα ποιοτικά και αντικειμενικά κριτήρια της μεθόδου υπολογισμού ύψους προστίμων, ως κάτωθι:
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 4 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 3.000 €
- Για αριθμό εργαζομένων ίσον με 8 το εκτιμούμενο πρόστιμο είναι 12.000 € 
Η εν λόγω επιχείρηση είναι υπότροπη με 2 όμοιες παραβάσεις (μη χορήγηση ΜΑΠ) την τελευταία τετραετία.

* Στα συνημμένα αρχεία θα βρείτε πίνακες για την κατηγοριοποίηση των παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας, σύμφωνα με την προαναφερθείσα υπουργική απόφαση, τον αναλυτικό υπολογισμό των επιβαλλόμενων προστίμων, παραδείγματα τεχνικών επιθεωρητών και την υπουργική απόφαση.